Koszyk wielkanocny i jego historia
W Polsce święcenie pokarmów odbywa się od XIII wieku. Początkowo wierni święcili jedynie jajka i chleb. Jajka miały oznaczać odradzające się życie, a chleb dobrobyt oraz mękę i Zmartwychwstanie Jezusa. Obecnie w koszyku wielkanocnym znajduje się znacznie więcej produktów. W zależności od regionalnych tradycji wkłada się do niego również babkę, kiełbasę, baranka, sól i chrzan. Ponadto koszyki są ozdabiane zielonymi gałązkami oraz białymi serwetkami [1].
Wierni nie zawsze zanosili święconkę do świątyni. Na początku tej tradycji to księża odwiedzali domy. Natomiast od XVII i XVIII wieku mieszkańcy w centralnych miejscach miast i wsi ustawiali stoły, a na nich koszyki wielkanocne. Od XIX wieku święcenia odbywają się w kościołach [2].
Co ma w środku koszyk wielkanocny?
Na jakie produkty w koszyku wielkanocnym osoby z alergią pokarmową powinni zwrócić szczególną uwagę?
- Jajko – w jego składzie znajdziemy przynajmniej kilka uczulających białek. Do najistotniejszych należą owomukoid, owalbumina oraz owotransferyna. Warto jednak zwrócić uwagę na znajdującą się w żółtku liwetynę, a także lizozym, często wykorzystywany jako środek konserwujący. Pacjent z alergią na jajko po jego spożyciu może mieć objawy związane przede wszystkim z przewodem pokarmowym, a także pokrzywkę lub inne reakcje skórne, nieżyt nosa, napad astmy czy nawet wstrząs anafilaktyczny [3].
- Chleb – powinny na niego zwrócić uwagę przede wszystkim osoby mające alergię na pszenicę, której odmiany są w składzie większości chlebów. Objawy po spożyciu tego alergenu obejmują katar, ból brzucha, wymioty, nudności i pokrzywkę [4].
- Babka wielkanocna – w składzie może mieć takie alergizujące składniki jak jaja, gluten oraz mleko. Dlatego osoby z alergią na te produkty powinny ich unikać. Objawy obejmują biegunkę, bóle brzucha i wymioty, a także pokrzywkę, rumień i świąd. Pojawiają się one zazwyczaj od razu po spożyciu alergenu, chociaż część z nich, jak np. ból brzucha czy pokrzywka, mogą wystąpić po upływie kilku dni [5]. Aby babka wielkanocna nie uczulała, można ją upiec, zastępując alergizujące produkty innymi.
- Kiełbasa/wędlina – alergia na mięso u osób dorosłych występuje rzadko, w większości przypadków wyrasta się z niej w pierwszych latach życia [6]. Warto jednak pamiętać, że do kiełbasy dodaje się różnego rodzaju przyprawy, takie jak czosnek, pieprz, majeranek, dlatego alergicy powinni zwrócić na nie uwagę. Wśród objawów alergii na dane przyprawy można wymienić: wymioty, biegunkę, wzdęcia, pokrzywkę czy astmę. Rzadziej występują one po długotrwałej obróbce termicznej [6].
- Chrzan – również zawiera w sobie alergeny, choć nie uczula często [8]. Według ludowej tradycji oznacza witalność, krzepę i tężyznę fizyczną, a także zwycięstwo nad żalem.
- Baranek wielkanocny – symbolizuje życie, które zwycięża nad śmiercią, niewinność i łagodność oraz Chrystusa [7]. Występuje nie tylko w klasycznej wersji z cukru. Wykonuje się go też z czekolady lub ciasta. Z tego powodu alergicy pokarmowi powinni zapoznać się ze składem wielkanocnych baranków.
Do koszyka wielkanocnego dodajemy również sól, która nie ma właściwości alergizujących. Symbolizuje prawdę, oczyszczenie, harmonię i stałość oraz chroni pokarmy przed zepsuciem [7].
Nie tylko wielkanocny koszyk… Dołącz do naszej grupy wsparcia na Facebooku!
Alergicy łączmy się! Wsparcie to coś, czego potrzebuje każdy… Szukasz miejsca, gdzie możesz się poradzić? A może chcesz podzielić się swoimi doświadczeniami z innymi. ,,Strefa alergii- grupa wsparcia’’ wita z otwartymi ramionami każdego, kto chce się dowiedzieć więcej o alergii.
Znajdziesz nas tutaj: https://www.facebook.com/groups/1195258264669071/
Do zobaczenia!
Natalia Gajek
____________
Publikacja: 05.04.2023
Aktualizacja: 29.03.2024
