Skąd się wzięły truskawki?
Popularne owoce, z których uprawy słynie również Polska, nie pojawiły się samoczynnie. Są wynikiem skrzyżowania dwóch gatunków poziomek: chilijskiej i wirginijskiej [1]. Truskawki w wyniku tej krzyżówki uzyskał w XVIII wieku francuski botanik Antoine Nicolas Duchesne. Ale jej protoplaści znani byli już od starożytności. Najwcześniejsze zapisy o poziomkach pochodzą z czasów Owidiusza i Wergiliusza, pisał o nich także Pliniusz w encyklopedii „Naturalis historia”.
Około 1830 roku truskawki przebojem wdarły się na stoły. Początkowo na ich smaku poznali się londyńczycy. Truskawka trafiła do Polski jeszcze w XVIII wieku, ale jej uprawa na szeroką skalę rozpoczęła się dopiero po II wojnie światowej [2].
Truskawki na zdrowie
Są smaczne, pełne witamin i składników odżywczych. Chronią również przed różnego typu chorobami. Nic dziwnego, że dietetycy zalecają jedzenie tych owoców kilka razy dziennie.
Na uwagę zasługują głównie właściwości przeciwutleniające truskawek, które stanowią cenne źródło przeciwutleniaczy (polifenoli) [3]. Chronią tym samym organizm przed niepożądanym działaniem wolnych rodników. A to właśnie wolne rodniki sprzyjają rozwojowi wielu chorób, takich jak: miażdżyca, cukrzyca, zaćma, choroba Parkinsona, a nawet choroby nowotworowe.
Truskawki zawierają także cynk, fosfor, magnez, mangan, potas, wapń, żelazo, witaminy A, B1, B2, B3, B6, B9, E i C, pektyny, fitocydy, błonnik, antocyjany czy bromelinę.
Alergia na truskawki – objawy
Alergia to nieprawidłowa reakcja układu odpornościowego, charakteryzująca się uszkodzeniem tkanek w wyniku odpowiedzi immunologicznej [4]. Mówiąc prościej, to przesadna reakcja organizmu na substancję, która nie jest szkodliwa i u zdrowych osób nie powoduje odpowiedzi układu odpornościowego.
Według badaczy, zwłaszcza w ostatnich latach, notuje się stały wzrost liczby osób z alergiami. Nie inaczej jest w przypadku alergii pokarmowej i wziewnej. Wyniki badań wskazują, że nawet 30% osób obserwuje u siebie nieprawidłowe objawy po spożyciu pokarmu [5]. Natomiast alergia na pyłki dotyczy około 29% osób [6].
Uczulającymi produktami są również owoce, a wśród nich truskawki.
Jak objawia się uczulenie na truskawki?
- Objawami reakcji alergicznej mogą być mrowienie lub swędzenie języka i jamy ustnej, a także obrzęk warg, języka, gardła i twarzy. Osoba uczulona może także odczuwać mrowienie i pieczenie podniebienia.
- U chorego może też wystąpić zwężenie lub skurcz dróg oddechowych, któremu towarzyszą obrzęk języka i gardła, a także trudności w oddychaniu i charakterystyczny świszczący oddech.
- W ciężkich przypadkach może wystąpić wstrząs anafilaktyczny, który również powoduje zaburzenia oddychania. Oprócz tego objawia się gwałtownym spadkiem ciśnienia krwi, biegunką, wymiotami, zawrotami głowy i utratą przytomności.
- Reakcja alergiczna na truskawki może powodować też problemy ze strony układu pokarmowego, takie jak: wymioty, nudności, skurcze, bóle brzucha i biegunka.
- Alergia manifestuje się także wysypką, pokrzywką, świądem lub zapalenia skóry.
Od pyłku brzozy do alergii na truskawki
Co ma wspólnego brzoza z truskawką? Wydawałoby się, że niewiele. Natomiast dla osób z alergią na pyłek brzozy takie połączenie może okazać się bardzo groźne.
W przypadku uczulenia na pyłek brzozy ogromna większość chorych (93%) reaguje na alergen Bet v 1 tej rośliny. Należy on do rodziny białek PR-10. Białka z tej grupy występują m.in. w truskawkach. Oznacza to, że osoba uczulona na pyłek brzozy może mieć objawy alergii również po zjedzeniu truskawek. Mamy wówczas do czynienia z przykładem reakcji krzyżowej [7].
Alergia na truskawki, czyli groźne owoce
W truskawkach znajdują się również alergeny należące do grupy białek przenoszących lipidy (LTP). Występują zwykle w zewnętrznej warstwie owocu. Uczulenie na nie może wiązać się z ciężkimi reakcjami alergicznymi.
Objawy alergii na białka z tej rodziny występują w 30 minut lub później po spożyciu owocu. Mogą to być: szczypanie języka i warg, obrzęk ust, nudności, bóle brzucha i biegunka. W przypadku osób, u których stwierdzono uczulenie na alergen truskawki należący do LTP, może również dojść do wstrząsu anafilaktycznego [8].
Alergia na truskawki, czyli uwaga na salicylany!
Truskawek powinni unikać także pacjenci ze stwierdzoną nadwrażliwością na salicylany, gdyż charakteryzują się bardzo wysoką zawartością tych substancji. Wśród typowych objawów uczulenia na salicylany możemy wymienić zmiany skórne (pokrzywka), alergiczny nieżyt nosa czy ataki duszności [9].
Jak radzić sobie z alergią na truskawki?
Kiedy zauważymy objawy uczulenia na te owoce, należy wyeliminować je z diety i udać się do lekarza. Po potwierdzeniu alergii za pomocą testów skórnych, z krwi lub prób prowokacyjnych chory będzie musiał pożegnać się z truskawkami [10]. Na tym jednak nie koniec. Musi również uważać na produkty, które mogą zawierać kawałki tych owoców, czyli dżemy, galaretki, ciastka, soki owocowe, smakowe jogurty czy koktajle mleczne.
Natomiast osobom, które przeszły wstrząs anafilaktyczny po zjedzeniu truskawek lekarz może zalecić noszenie przy sobie adrenaliny w autostrzykawkach [11].
Agnieszka Kalinowska
Aktualizacja 31.05.2024
