Jak objawia się alergia na orzechy?
Uczulenie na orzechy laskowe kojarzone jest przede wszystkim z poważnymi reakcjami. Warto w tym miejscu rozróżnić alergię pierwotną na orzech laskowy i reakcje krzyżowe, które może powodować.
- Objawy alergii pierwotnej często dotyczą różnych układów organizmu. Symptomy mogą obejmować np. katar, astmę, problemy jelitowe (ból brzucha, wymioty, biegunka), spadek ciśnienia krwi, zaburzenia pracy serca, wstrząs anafilaktyczny. Alergia na orzecha laskowego nie oszczędza najmłodszych, ponieważ częściej dotyka dzieci poniżej piątego roku życia [1].
- Orzechy laskowe często kojarzone są również z reakcjami krzyżowymi. To sytuacja, gdy układ odpornościowy, który jest uczulony na określone białko, „myli” je z innym, podobnie zbudowanym [2]. mechanizm stoi u podstaw zespołu pyłkowo-pokarmowego. Organizm uczulony na składnik pyłku jakiejś rośliny reaguje na przypominającą go cząsteczkę w pokarmie, np. w orzechu. Mimo więc, że orzech laskowy nie jest właściwą przyczyną alergii, kontakt z nim powoduje różne objawy, włącznie z zespołem alergii jamy ustnej. Mówimy o nim, gdy nawet po przyłożeniu alergenu do ust pojawia się świąd, pieczenie i zaczerwienienie jamy ustnej [2]. Inne objawy zespołu pyłkowo-pokarmowego na ogół są łagodne, a sezonowo może pojawiać się katar spowodowany pyleniem. Ten typ reakcji krzyżowej na orzechy laskowe częściej dotyczy osób dorosłych [1].
Skąd mam wiedzieć, jakich objawów mogę się spodziewać?
Oczywiście pewne wnioski można wysnuć na podstawie dotychczasowych objawów. Będzie to także cenna wskazówka dla alergologa [1]. Jednakże jest to dopiero punkt wyjścia do szczegółowej diagnostyki, którą rozpocznie dokładny wywiad lekarski. W dalszej kolejności alergolog może zlecić przeprowadzenie testów. Mogą wśród nich być punktowe testy skórne czy próba prowokacji.
Pomocna może okazać się diagnostyka molekularna, inaczej zwana komponentową, którą przeprowadza się pobierając niewielką ilość krwi pacjenta. Pozwala ona dokładnie określić, które białko orzecha jest odpowiedzialne za wystąpienie alergii. Mogłoby się wydawać, że to abstrakcyjna wiedza, skoro i tak jemy produkty w całości, a nie ich pojedyncze składowe. Nic bardziej mylnego! Dzięki tego typu diagnostyce możemy się dowiedzieć, które białka orzecha wiążą się z ryzykiem silnych reakcji i czy rozpadają się one pod wpływem temperatury. Te związane z wyższym prawdopodobieństwem wystąpienia ciężkiej anafilaksji to w przypadku orzechów laskowych Cor a 8, 9 i 14.
Co jeszcze może nam dać diagnostyka molekularna?
Dzięki badaniom molekularnym można dowiedzieć się na jakie jeszcze produkty powinniśmy uważać, ponieważ mogą one wejść w reakcję krzyżową z białkami orzecha. Na pierwszy rzut oka orzech laskowy i brzoskwinie nie mają nic wspólnego, a jednak. Osoba wrażliwa na białko Cor a 8 może reagować również na brzoskwinie, orzechy włoskie, wiśnie i niektóre inne owoce. Jest to właśnie spowodowane reakcjami krzyżowymi tych cząsteczek. Diagnostyka molekularna pozwoli nam też ustalić, czy konkretne białko alergizuje po obróbce termicznej. Okazuje się, że Cor a 1 rozpada się pod wpływem wysokiej temperatury, a Cor a 8, 9 i 14 nie. Dzięki tej wiedzy można lepiej zaplanować dietę osoby z alergią [5].
Garść porad na koniec
Życie z alergią stawia przed nami nowe wyzwania. Dlatego warto pamiętać o kilku wskazówkach.
- Uważaj na zakupach. Dokładnie czytaj etykiety, bo orzechy mogą być składnikiem produktów, po których ciężko spodziewać się ich zawartości. Pomocne mogą być fiszki zakupowe przygotowane przez specjalistów dla naszych czytelników. Można je bezpłatnie pobrać z naszej strony (pod tekstem).
- Poinformuj dalszą rodzinę. Jeśli chodzi o alergię u najmłodszych, rodzice, dziadkowie i dalsi krewni grają do jednej bramki. Aby zapewnić dziecku bezpieczeństwo na rodzinnych spotkaniach, poinformuj wcześniej wszystkich o alergii swojej pociechy. Wytłumacz dokładnie, jakiej żywności należy unikać i co może się stać, gdy dojdzie do kontaktu z orzechami. Nie wszyscy wiedzą, jak niebezpieczna może być alergia, i że nie zawsze ogranicza się do kataru i swędzenia [6].
- Uświadom środowisko. Jeśli Ty lub Twoje dziecko mierzycie się z ciężką alergią na orzechy laskowe, powiedz o tym współpracownikom, nauczycielom i znajomym. W razie sytuacji kryzysowej, łatwiej będzie im stanąć na wysokości zadania, szczególnie jeśli nosisz ze sobą ampułko-strzykawkę z adrenaliną. Możesz też zakupić specjalną opaskę na rękę informującą o alergii. Można na nim umieścić np. numer telefonu do rodzica lub małżonka albo informacje o alergenach.
- Pogłęb diagnostykę. Warto wykonać badania molekularne, szczególnie jeśli sezonowo masz nieżyt nosa lub nie wiesz czy możesz spożywać orzechy po upieczeniu. Testy tego typu mogą też wskazać, jakich innych produktów powinieneś unikać ze względu na ryzyko reakcji krzyżowych [5].
…I przede wszystkim odwiedź lekarza. Nawet jeśli na co dzień unikasz lekarzy, w przypadku objawów nadwrażliwości na orzechy warto zrobić wyjątek. Alergia na orzechy laskowe może wiązać się z ryzykiem wstrząsu anafilaktycznego, więc najlepiej dmuchać na zimne [1].
Sylwia Gałązka