Wapń – po co i na co?
Pierwiastki budujące organizm dzielimy na mikro- i makroelementy. Do pierwszej grupy zaliczamy te pierwiastki, których zapotrzebowanie na dobę wynosi mniej niż 100mg. W tej kategorii znajdą się więc, między innymi: żelazo, miedź, cynk, mangan, fluor, jod, selen, kobalt oraz molibden. Wapń jest pierwiastkiem, który obok sodu, chloru, potasu, magnezu i fosforu zaliczany jest do makroelementów. Są to pierwiastki, których potrzebujemy więcej niż 100mg dziennie. Wapń jest przede wszystkim elementem budulcowym kości i zębów. Odgrywa też ważną rolę w przewodnictwie nerwowym oraz skurczu mięśni. Wpływa tym samym również na pracę serca oraz ciśnienie krwi. Bierze udział w wielu reakcjach enzymatycznych w organizmie oraz w krzepnięciu krwi. Jest też niezbędnym czynnikiem w procesie wydzielania hormonów. Naturalnym źródłem wapnia jest tłuste mleko, żółty ser, jogurty naturalne, serki wiejskie, kefir, jaja, ciemnozielone warzywa (kapusta, brokuły, natka pietruszki, jarmuż), rośliny strączkowe (soja, fasola), mak, sezam, migdały, orzechy laskowe, pistacje oraz słonecznik. Wapń spotykany w produktach roślinnych cechuje mniejsza przyswajalność względem zawartego w produktach pochodzenia zwierzęcego [1,2].
Kiedy konieczna jest suplementacja?
W niektórych schorzeniach konieczne jest przyjmowanie preparatów zawierających wapń. Przykładem jest okres powrotu do zdrowia po złamaniu kości, osteoporoza, krzywica u dzieci, ciąża, karmienie piersią, okres intensywnego wzrostu. Preparaty z wapniem przyjmują także chorzy na osteomalację. Jest to choroba metaboliczna polegającą na niedostatecznym wysyceniu kości wapniem, co wpływa na ich podatność na wyginanie i łamanie. Z drugiej strony, zdarzają się również sytuacje w których powinniśmy wręcz unikać tego pierwiastka. Tak należy postępować w przypadku nadwrażliwości, dużego stężenia wapnia we krwi bądź w moczu, nadczynności tarczycy i przytarczyc, kamicy nerkowej, ostrej niewydolności nerek lub w przypadku przedawkowania witaminy D [3].
Wapno na alergię – czy pomaga?
Od wielu lat krąży opinia na temat wapnia i jego korzystnego wpływu na przebieg reakcji alergicznej. Bardzo często można spotkać się ze stwierdzeniem, że wspomniany pierwiastek rozwiąże problem zaczerwienienia, bąbli, świądu na skórze, pokrzywki, załagodzi stan po ukąszeniu owada oraz pomoże na katar towarzyszący alergii [4]. Wszystkie powyższe opinie są jednak mitem. Nie istnieją żadne badania naukowe dowodzące skuteczności działania wapnia w walce z objawami alergii. Co więcej, istnieją badania mówiące o szkodliwym wpływie tego pierwiastka na metabolizm leków przeciwalergicznych [4].
W badaniach naukowych znajdziemy, że wapno na alergię…
Badania naukowe nie wykazały korzystnego wpływu remediów zawierających wapń na przebieg reakcji alergicznych. Prace naukowców potwierdziły, że preparaty z wapniem były dobrze tolerowane przez pacjentów, ale nie łagodziły uczucia świądu czy intensywności wysypki [4]. Nie miały one również wpływu na zmniejszenie intensywności i częstości kichania czy też redukcję ilości wydzieliny w trakcie alergicznego nieżytu nosa. Zaobserwowano jednak zmniejszenie obrzęku dróg oddechowych, ale bez większego znaczenia dla samopoczucia pacjentów [5]. Postępowaniem z wyboru w przypadku alergii jest unikanie czynnika wywołującego reakcję alergiczną oraz stosowanie leków antyhistaminowych I i II generacji. Pomocne będą też kosmetyki o składzie dedykowanym dla pacjentów z danym problemem skórnym powstałym w wyniku alergii. Należy podkreślić, że sole wapnia mogą wchodzić w interakcje z lekami antyalergicznymi wpływając na skuteczność i bezpieczeństwo ich działania [3,5].
Ale mi wapno pomaga na alergię!
W społeczeństwie panuje silnie utrwalony mit odnośnie skuteczności wapnia w walce z alergią, ponieważ „kilka godzin po spożyciu preparatu z wapniem objawy są łagodniejsze”. Z czego to wynika? Większość objawów alergicznych takich jak wysypka, świąd, zaczerwienienie, nieżyt nosa, samoistnie ustępuje po kilku godzinach od kontaktu z alergenem. Wspomniane objawy tracą na intensywności wraz z upływem czasu, niezależnie od przyjętego preparatu zawierającego wapń [6].
Wapno na alergię – porozmawiaj z lekarzem lub farmaceutą
Wapń w organizmie spełnia różnorodne funkcje, stanowi element budulcowy oraz bierze udział w wielu reakcjach organizmu. Niestety, nie ma żadnych naukowych dowodów na to, że łagodzi objawy alergii. W przypadku stwierdzonej alergii warto omówić z lekarzem bądź farmaceutą przykre dolegliwości towarzyszące reakcji alergicznej. To umożliwi dobranie odpowiednich leków, które z pewnością będą skuteczniejsze niż owiane błędną sławą wapno. W ogólnodostępnych aptekach ceny leków przeciwalergicznych o potwierdzonej skuteczności zaczynają się od kilku złotych i nierzadko są niższe niż kwoty, które trzeba wydać na „wapno przeciwalergiczne”.
Rafał Śliwa,
magister farmacji
