Alergia na seks czy na nasienie?
Alergeny nasienia dzielimy na swoiste, jak PSA (specyficzny antygen prostaty) oraz nieswoiste: leki, narkotyki, pokarmy, lubrykanty, środki plemnikobójcze, które mogą znajdować się w nasieniu [1]. Dość pospolite uczulenie na alergen prostaty PSA zwiększa ryzyko alergii na ludzki płyn nasienny i wstrząs podczas seksu.
Skalę problemu ilustruje badanie w grupie 1403 osób testem ISAC, u których wykryto w 37% uczulenie na co najmniej jedną molekułę zwierząt. Ponad połowa z nich reagowała na alergeny PSA [2].
Objawy alergii na antygen nasienia PSA to:
- miejscowe: świąd pochwy i sromu, podrażnienie, ból podczas stosunku, dyskomfort, uczucie pieczenia w obrębie pochwy. Ostatnio podjęto próbę ich leczenia biologicznego omalizumabem [3],
- ze strony dróg oddechowych: nieżyt nosa i astma,
- ryzyko anafilaksji podczas stosunku płciowego w wyniku reakcji z ludzkim PSA,
- możliwe utrudnienie zajścia w ciążę (przewlekły stan zapalny) [4].
Przeczytaj także inne teksty z tego cyklu:
Inne objawy alergii na seks
Zazwyczaj pojawiają się bezpośrednio po stosunku lub w ciągu około 1 godziny po. Miejscowe symptomy to świąd, zaczerwienienie, obrzęk pochwy i innych okolic, które miały kontakt z nasieniem. Objawy reakcji uogólnionej obejmują duszność, nieżyt nosa i spojówek, pokrzywkę, zaostrzenie wyprysku, a nawet wstrząs [4]. Anafilaksja na płyn nasienny jest to choroba rzadka, lecz może zagrozić życiu. Natomiast tylko 4 z 22 kobiet uczulonych na PSA miało objawy po seksie [1].
Jak diagnozować alergię na nasienie?
Rozpoznawanie nadwrażliwości na nasienie polega na wykonaniu punktowych testów skórnych (PTS) z nasieniem, ale nie są one dostępne w sprzedaży. Poza tym PTS z próbkami nasienia mogą być nieswoiste z powodu obecności prostaglandyny i jej wpływu rozszerzającego naczynia [4]. Zastosowanie prezerwatywy eliminowało objawy alergii na PSA. W jednym z opisanych przypadków kobieta z Azji starająca się o dziecko pomimo rozpoznanej alergii na płyn nasienny męża użyła za radą lekarza 10 mg loratadyny około godziny przed zbliżeniem. Leczenie okazało się skuteczne. Pacjentka zaszła w ciążę i urodziła zdrowe dziecko [5].
Alergia na seks u mężczyzn
Alergia mężczyzn na swoją własną spermę jest jeszcze dziwniejsza, ale istnienie tego uczulenia zostało potwierdzone naukowo. W grupie z zajęciem okolicy intymnej mężczyźni byli częściej narażeni na alergiczne kontaktowe zapalenie skóry jako ostateczną diagnozę. Uczulenie na spermę u mężczyzn objawia się tuż po wytrysku i przypomina objawy grypy. W różnicowaniu należy wykluczyć autoimmunologiczny zespół objawów postorgazmicznych [2].
Alergia na lateksowe prezerwatywy i lubrykanty
Alergia na lateks może być bezobjawowa, o ile nie mamy kontaktu z jego alergenami. W razie ekspozycji rozwija się wachlarz objawów od pokrzywki i świądu, poprzez podrażnienie dróg moczopłciowych, po zatkany i cieknący nos. W wyniku kontaktu prezerwatywy z naturalnego lateksu z błonami śluzowymi pochwy i warg sromowych u kobiet alergia przejawia się w postaci zaczerwienienia, świądu, silnego pieczenia oraz obrzęku okolic intymnych.
U mężczyzn występują bolesny obrzęk penisa oraz wysypka. Mogą pojawić się również łzawienie oczu, katar, duszący kaszel czy – rzadko – zagrażający życiu wstrząs anafilaktyczny. Czasami alergia pojawia się po kilku dniach w postaci wyprysku skóry, co wymaga wykonania testów płatkowych. W profilaktyce zaleca się stosowanie prezerwatyw silikonowych lub poliizoprenowych.
Istnieją trzy rodzaje lubrykantów: oparte na olejach, bazujące na wodzie, zawierające silikony. Wszystkie mogą zawierać alergeny. Lubrykanty u osób uczulonych na ich składniki mogą wywołać świąd, pieczenie, pokrzywkę, rzadko anafilaksję. Najczęściej uczulenia pojawiają się przy lubrykantach smakowych. Wtedy warto znaleźć na rynku inny, na przykład hipoalergiczny środek zwilżający.
Astma miodowego miesiąca
Podczas pocałunków ślina z alergenami pokarmowymi może wywołać śmiertelny wstrząs u uczulonego partnera. Ryzyko stwarza także tzw. zespół lateksowo-pokarmowy, kiedy to spożycie banana lub ananasa może wywołać ostry napad alergii u osoby uczulonej na wspólną cząsteczkę owocu i lateksu [6].
W literaturze opisano nowożeńca, który doświadczył ciężkiej duszności po pierwszym i drugim stosunku seksualnym, co zagroziło jego małżeństwu. Wszystko ustąpiło po rozpoznaniu i leczeniu. Jest to przypadek rzadkiej, ale znanej jednostki – astmy wywołanej aktywnością seksualną na poziomie aktywności fizycznej i alergii, które oddzielnie stanowią bodźce poniżej wymaganego do wywołania astmy wysiłkowej. Termin “astma miesiąca miodowego” okazał się dosłownie prawdziwy w tym przypadku [7].
