Alergia na nikiel – częsta i niebezpieczna
Przed laty słynny był film „Człowiek w żelaznej masce”. Dzisiaj, w czasach coraz szerszego stosowania implantów zębowych, stentów naczyniowych i wszelkich metalowych protez, staje się niepokojący problem „człowieka z niklem” [1]. Potęguje go powszechne używanie metalowych garnków, konserw, sztućców, narzędzi oraz pojazdów. Problemem jest także łatwy dostęp do bogatych w nikiel kakao, migdałów czy liści herbaty [2].
Alergia na nikiel dotyczy co czwartej kobiety, w tym nawet najmłodszych dziewczynek. U mężczyzn występuje rzadziej, ale i tak sięga 10 % [1]. Alergia na nikiel może rozwinąć się w każdym wieku. Spotykałem uczulone dzieci, nawet kilkumiesięczne! Choroba ma również tendencję do utrzymywania się przez całe życie.
Nadmiar niklu w diecie osoby nadwrażliwej może wywołać: zapalenie skóry, spojówek oka, błony śluzowej gardła, przełyku i jelit oraz rzadko rozdrażnienie i bóle głowy [3].
Wszechobecny nikiel
Nikiel jest obecny w większości produktów dietetycznych, a żywność jest uważana za główne źródło narażenia na nikiel [2]. Produkty spożywcze bogate w ten pierwiastek obejmują głównie orzechy, fasolę, groch, ziarna oraz czekoladę. Natomiast mięsa mają niską zawartość niklu [1].
Diety bogate w pokarmy roślinne dostarczają ok. 900 mikrogramów niklu dziennie [2]. Stąd rada: wegetarianie i weganie powinni z zasady ustalić testami ewentualną alergię na nikiel, zwłaszcza jeśli źle tolerują metalowe kolczyki, klamry, narzędzia itp. Nie dopadnie ich wtedy drażliwe jelito ani kwaśny refluks, nie mówiąc o bólach głowy, gardła, a nawet hemoroidach.
Osoby cierpiące alergię na nikiel, powinny korzystać z codziennej diety zawierającej mniej niż 250 μg tego pierwiastka.
Lista pokarmów bogatych w nikiel (wartości w mikrogramach na 100 gramów pokarmu) z 2023 r. zawiera następujące produkty:
- kakao w proszku 855 (kakao instant gotowe do picia 16);
- nasiona lucerny 730;
- liście herbaty 710 (herbata gotowa do picia tylko 2);
- jałowiec 530;
- kasza gryczana 420;
- ciemna czekolada (kakao> 90%) 412;
- orzeszki ziemne oraz soja sucha po 390;
- nasiona słonecznika 356;
- fasola biała, a także mung suszona po 330;
- orzech włoski 320;
- czerwona soczewica suszona 292;
- kminek 280;
- gorzka czekolada (kakao <70%) 276;
- fasola suszona 273;
- gorzka czekolada (kakao <35%) 268 (mleczna czekolada 72 do 90);
- soczewica suszona 248;
- owies 230;
- ziarno prosa 221;
- krówka czekoladowa 223;
- groszek żółty suszony 210;
- napój czekoladowy w proszku 200 [2].
Pozycje z mniejszą ilością niklu pominięto.
Alergia na nikiel – objawy
Typowy objaw stanowią małe grudki wystające ze skóry, swędzące, czasem z wysiękiem. Zmiany narastają jeszcze długo po ustaniu kontaktu np. zegarka ze skórą. Reakcja potrafi przetrwać bez kolejnego podrażnienia 14 dni lub dłużej. Zmiany często pojawiają się także z opóźnieniem i w miejscach odległych od pierwszego ogniska. Zjawisko to nosi nazwę „mechanizmu id”.
Wielu chorych nie jest też w stanie uchwycić związku nawracającego wyprysku z przelotnym kontaktem z czymś „srebrzysto-białym” [3] lub czekoladowo-pysznym. Dopiero test płatkowy i rozmowa z alergologiem wyjaśnia mechanizm kłopotów.
Alergię na nikiel potwierdzają:
- zaostrzenie wyprysku lub miejsca testowania po doustnej prowokacji niklem [1];
- poprawa zapalenia skóry na diecie niskoniklowej [wg 2].
Warto też wiedzieć, że niedokrwistość z niedoboru żelaza może zwiększać wchłanianie niklu, a suplementy żelaza mogą je zmniejszać [1].
__________________________
- Co robić? Wykonać test diagnostyczny [3]. Wymienić niklowe kolczyki, guziki i napy (nawet w śpioszkach!), zegarki, garnki (zwłaszcza jak gotujemy zupę szczawiową) itd. Zastosować dietę niskoniklową [2]. Unikać kontaktów ze stopami niklu. Nie przesadzać w wyrzeczeniach!
_________________________
