Jakie czynniki sprzyjają alergii i astmie?
Na całym świecie wzrasta długość życia osób starszych oraz częstość występowania wśród nich reakcji alergicznych, która waha się od 5 do 10% i wydaje się rosnąć [1]. Stopniowe osłabienie funkcji układu immunologicznego i inne związane z wiekiem zmiany sprzyjają występowaniu alergii.
Badania przeciwciał alergicznych w surowicy (IgE) i oraz cytokin-sygnałów chemicznych z komórek pomocniczych (Th 2) ujawniły, że ich produkcja była zachowana u osób w sędziwym wieku [2]. Jest to w pełni zgodne z własnymi doświadczeniami [3]. Osłabieniu ulega z wiekiem wrodzona odporność barier nabłonkowych. Prowadzi to do przewlekłego stanu zapalnego i zwiększonej odpowiedzi immunologicznej Th2 (alergicznej). Zdarza się, że u osób w podeszłym wieku występuje nierozpoznana astma (około 8%). Taka sytuacja prowadzi do utraty autonomii i izolacji społecznej [4].
Najczęstsze rodzaje alergii wśród dorosłych
Wśród przyczyn alergii w wieku dojrzałym, najczęściej wymienia się wpływ alergenów pyłku traw, roztocza kurzu domowego oraz pleśni [5].
Choroby alergiczne wśród dorosłych:
- Częstość występowania atopowego zapalenia skory wynosiła około 1-3% wśród osób starszych [6].
- Przewlekła pokrzywka i obrzęk naczynioruchowy mogą wystąpić w każdym wieku, chociaż najczęściej spotyka się je właśnie u osób dorosłych [7].
- Osoby w podeszłym wieku wykazują także różne typy alergii pokarmowej. Wynika to głównie z powodu spadku funkcji bariery jelitowej, zachwianie odporności oraz zmiany mikroflory jelitowej [2].
- Astma jest przewlekłą chorobą dróg oddechowych, która dotyka wszystkich grup wiekowych [8]. Globalne dane pokazują, że cierpi na nią od 6,5 do 17% osób starszych.
- Analiza wielowymiarowa wykazała, że wiek powyżej 60 lat, pobyt w centrum miasta oraz występowanie sezonowego alergicznego nieżytu nosa były istotnymi czynnikami ryzyka wystąpienia tej choroby [9].
Astma – jakie objawy powinny niepokoić?
Tradycyjnie astma była uważana za chorobę występującą w młodszym wieku. Kaszel, duszność po niewielkim wysiłku, świsty przy wydychaniu powietrza, to typowe objawy sugerujące astmę. Jeśli występowały po raz pierwszy w starszym wieku, często przypisywano je innym stanom, głównie przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP). Jednak stare i nowe badania epidemiologiczne potwierdzają, że astma jest tak samo częsta w starszym wieku, jak i u osób młodszych [10].
Podobnie powinny niepokoić objawy pokrzywki, obrzęków, kataru czy zaburzeń pokarmowych. Tym bardziej, że mogą sygnalizować szereg innych poważnych zagrożeń.
Jak diagnozować i leczyć alergię i astmę u dorosłych?
Astma jest bardzo rozpowszechniona i wciąż czasami śmiertelna, zwłaszcza w niektórych grupach. Wytyczne globalnej inicjatywy na rzecz astmy (GINA) z 2019 r. zalecają, aby wszyscy pacjenci z astmą byli leczeni kortykosteroidami wziewnymi przyjmowanymi codziennie lub w razie potrzeby. Zmniejsza to objawy i poprawia wyniki, nawet u osób z łagodną chorobą. Ponadto leczenie astmy wymaga stopniowego podejścia, zwiększania lub zmniejszania dawek leczenia w oparciu o kontrolę objawów [4].
Rozpoznanie alergii obejmuje przyczynową diagnostykę, najlepiej molekularną. Metody leczenia zakładają unikanie rozpoznanych substancji uczulających. Natomiast, gdy jest to trudne u pacjentów stosuje się swoistą immunoterapię alergenem oraz na każdym etapie sterydowe leki hamujące objawy zapalenia alergicznego i preparaty przeciwhistaminowe.
Przesłanie:
Rozpoznanie (także przyczyn) astmy i innych chorób alergicznych w populacji osób starszych jest niezbędne do prawidłowego leczenia, poprawy jakości życia oraz zmniejszenia i śmiertelności.
