Kilka dni temu światło dzienne ujrzał najnowszy raport amerykańskiej agencji rządowej Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Instytucja wchodzi w skład Departamentu Zdrowia i Opieki Społecznej Stanów Zjednoczonych, czyli odpowiednika naszego Ministerstwa Zdrowia. Jej zadaniem jest zapobieganie chorobom, zwłaszcza zakaźnym.
W ostatnim raporcie naukowcy CDC opublikowali badania dotyczące występowania w amerykańskiej populacji zespołu alfa-gal. Okazało się, że w latach 2010 – 2022 odnotowano około 110 tys. przypadków groźnego dla zdrowia zespołu. Co więcej, autorzy raportu szacują, że przypadków alergii po ukąszeniu kleszcza może być dużo więcej. Według ich przewidywań może być nią dotkniętych nawet 450 tys. osób.
Dlaczego tak wielu pacjentów nie jest diagnozowanych? Autorzy raportu tłumaczą, że nadal wielu pracowników amerykańskiej służby zdrowia nie potrafi rozpoznać objawów zespołu, ani go zdiagnozować. Lekarze nie wiedzą również jak leczyć alergię na czerwone mięso. Częścią badań była również ankieta wśród amerykańskich medyków (lekarzy rodzinnych, internistów, pediatrów, pielęgniarek, asystentów lekarzy). Okazało się, że ponad połowa z 1500 badanych w ogóle nie słyszała o zespole alfa-gal [1].
Dlaczego alergia na czerwone mięso jest taka groźna? Ponieważ może być przyczyną wstrząsu anafilaktycznego. W dodatku często jest to reakcja opóźniona. Oznacza to, że objawy anafilaksji mogą się pojawić nawet 3 do 6 godzin po zjedzeniu posiłku zwierającego mięso ssaków [2].
Co ma wspólnego alergia na czerwone mięso z kleszczem?
Zacznijmy od początku. Alfa-gal nie jest, jak większość znanych alergenów białkiem, ale cukrem. Występuje powszechnie w czerwonym mięsie ssaków, w wołowinie, wieprzowinie i baraninie [4].
Alfa-gal nie występuje natomiast w organizmie człowieka. Może się jednak do niego dostać właśnie w wyniku ukąszenia kleszcza, ponieważ w ślinie tego pajęczaka został wykryty cukier alfa-gal [2]. Po przeniknięciu do krwiobiegu dochodzi do uczulenia na tę substancję. Natomiast w chwili, gdy pacjent po wcześniejszym ukąszeniu przez kleszcza zje czerwone mięso, w którym znajduje się alfa-gal, może dojść do reakcji krzyżowej i wystąpienia poważnych objawów [3]. Alergia na czerwone mięso nie jest zbyt częsta, ale w związku z trudnością w jej zdiagnozowaniu i możliwośią wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego, jest bardzo groźna.
Jak objawia się zespół alfa-gal?
Alergia na czerwone mięso może powodować całe spektrum objawów, m.in. pokrzywkę, obrzęk naczynioruchowy i dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Natomiast, według badań, u więcej niż połowy pacjentów dochodzi do wstrząsu anafilaktycznego [3].
Jak zdiagnozować alfa-gal i jak sobie pomóc?
Diagnoza zespołu nie jest łatwa. Przede wszystkim opiera się na dokładnym wywiadzie lekarskim i oznaczeniu swoistych przeciwciał E wobec alfa-gal. Jak tłumaczą lekarze, podwyższony poziom antygenów wcale nie musi jednak oznaczać alergii na czerwone mięso. Ważne w tym przypadku będzie powiązanie objawów występujących po spożyciu czerwonego mięsa z wynikiem testów.
Co zrobić, jeśli mamy już diagnozę? W tej chwili nie ma przyczynowej metody leczenia zespołu alfa-gal. Lekarze zalecają pacjentom unikanie czerwonego mięsa (wieprzowina, wołowina, dziczyzna), a także innych produktów zawierających białka ssaków, np. smalec, masło czy mleko. Dodatkowo ostrożnie trzeba podchodzić także do produktów zawierających żelatynę produkowaną ze zwierzęcych kości [5].
Agnieszka Kalinowska
