Alergia – coraz częstszy problem

Dane epidemiologiczne z ostatnich lat wskazują na stały wzrost liczby alergików. Aktualnie szacuje się, że odsetek uczulonych Polaków wynosi już ok. 40%. Natomiast ze względu na zmieniające się warunki środowiskowe oraz styl życia w kolejnych latach spodziewany jest dalszy wzrost tej liczby.
W celu zastosowania skutecznej terapii u pacjenta z alergią, konieczne jest jego prawidłowe zdiagnozowanie. Warto zauważyć, że często jest to proces trudny i wymagający czasu. Kluczowe znaczenie ma tutaj zebrany wywiad kliniczny. Kolejnym istotnym elementem są badania dodatkowe, których wachlarz w ostatnich latach znacząco się zwiększył.
W tym kontekście bardzo ważne są oznaczenia przeciwciał E (tzw. sIgE) wobec konkretnych alergenów.

Oznaczanie przeciwciał E

Możliwość oznaczania w laboratoriach sIgE wobec ekstraktów alergenowych pojawiła się już ponad 50 lat temu. Jednak obserwowany w ostatnich latach postęp w tej dziedzinie jest spektakularny. Przełomem w rozumieniu objawów alergii oraz w jej diagnozowaniu było zastosowanie metod inżynierii genetycznej oraz biologii molekularnej. Pozwoliły one na użycie w testach laboratoryjnych poszczególnych białek czyli molekuł, które wchodzą w skład ekstraktu alergenowego. Wydarzenia te zapoczątkowały erę diagnostyki molekularnej alergii. Aktualnie dostępne metody laboratoryjne umożliwiają uzyskanie dużo większej liczby szczegółowych informacji oraz znacząco skracają czas potrzebny na prawidłowe rozpoznanie choroby alergicznej.

Rozwój diagnostyki molekularnej alergii okazał się przełomem w podejściu do diagnozowania chorób alergicznych. Spowodował także zmiany w myśleniu i postrzeganiu alergenów. Jeszcze parę lat temu alergenami nazywaliśmy rośliny, zwierzęta oraz pokarmy takie jak: jabłko, marchew, brzoza, kot, pies, mleko czy jajo. Dzisiaj nie powiemy już o nich „alergeny”, a raczej źródła alergenowe. Natomiast alergenami nazwiemy poszczególne białka znajdujące się w tych źródłach.

Test ALEX2

Zatem co możemy zrobić, jeżeli chcemy dokładnie określić przyczynę objawów i upewnić się, że mamy do czynienia z alergią? Wśród dostępnych metod diagnostyki molekularnej wyróżnia się test ALEX², wykorzystujący technologię najnowszej generacji. Wykonując to badanie uzyskujemy informacje dotyczące ilościowego stężenia sIgE wobec aż 295 alergenów: 178 molekuł alergenowych oraz 117 ekstraktów alergenowych.

Do wykonania badania potrzebna jest niewielka ilość krwi (2-3 ml), a pacjent przed badaniem nie musi odstawiać leków przeciwalergicznych. Po jednorazowym pobraniu krwi dowiemy się czy, któryś z 295 alergenów może być przyczyną niepokojących nas objawów. Test ALEX² jest dostępny w wielu laboratoriach w całym kraju i może być wykonany u każdego pacjenta bez względu na wiek.

Test ALEX2 a ryzyko ciężkich reakcji

Ze względu na podobieństwo budowy i właściwości białek alergenowych, możemy je podzielić na grupy. Natomiast przynależność alergenu do danej grupy jest związana, m.in. z ryzykiem wywoływania anafilaksji, czyli zagrażającej życiu reakcji ogólnoustrojowej.

Badanie ALEX² pozwala na określenie stężenia przeciwciał wobec wszystkich najważniejszych grup białek alergenowych, które mogą wywoływać ciężkie reakcje. Dlatego wykonanie tego testu może okazać się kluczowe w celu określenia przyczyny anafilaksji oraz ryzyka występowania ciężkich reakcji ogólnoustrojowych w przyszłości.

Test ALEX2 a immunoterapia

Badanie ALEX², wśród 295 alergenów, zawiera również najważniejsze molekuły, które są istotne w kontekście kwalifikacji do immunoterapii. Do białek tych należą, m.in. główne alergeny:

• brzozy (Bet v 1),
• traw (Phl p 1, Phl p 5),
• bylicy (Art v 1)
• roztoczy (Der p 1, Der p 2, Der f 1, Der f 2).

Zastosowanie immunoterapii wśród pacjentów uczulonych na te białka może wiązać się z jej najwyższą skutecznością. Natomiast jeżeli pacjent nie jest uczulony na te alergeny zachodzi ryzyko niepowodzenia tego procesu terapeutycznego.

Wyniki ALEX2 a alergie pokarmowe

Alergie pokarmowe należą do największych wyzwań, które stoją przed współczesną alergologią. Jedną z form terapii w alergii pokarmowej jest eliminacja uczulającego produktu. Jednak należy pamiętać również o negatywnych skutkach długotrwałej diety eliminacyjnej.

W przypadku alergii na białka termolabilne istniej możliwość tolerancji pokarmów, które je zawierają pod warunkiem zastosowania odpowiedniej obróbki termicznej. Dlatego również w tym przypadku pomocny może okazać się test ALEX² pozwalający określić czy pacjent jest uczulony na białka termolabilne czy termostabilne.

Podsumowanie

Aktualnie badanie ALEX² jest najszerszym dostępnym w Polsce testem w kierunku alergii, które pozwala na określenie indywidualnego profilu uczulenia wobec 295 alergenów. Umożliwia ocenę ryzyka ciężkich reakcji alergicznych, zakresu potencjalnych reakcji krzyżowych, a co za tym idzie, również personalizację zaleceń terapeutyczno-dietetycznych.