Powszechna bylica
Jednym z najczęstszych powodów występowania reakcji alergicznych późnym latem w Polsce jest bylica. To także najbardziej alergizujący chwast w Europie. Jest również jedną z głównych przyczyn, tuż po trawie i brzozie, powstawania alergicznego nieżytu nosa oraz astmy [1]. Wśród badanych z alergią na bylicę, 95% z nich reaguje na główny alergen tej rośliny, czyli białko Art v 1 [3]. Do objawów alergii na tę roślinę zaliczamy:
- zapalenie spojówek,
- nieżyt nosa
- astmę [1].
Trudno jednak całkowicie uchronić się przed bylicą, ponieważ występuje ona niemalże wszędzie. Możemy ją spotkać na przydrożach i nieużytkach, nad rzekami, w sadach, ogrodach czy też przy płotach. Dlatego jednym z rozwiązań, które pomoże nam pozbyć się objawów, jest immunoterapia. Warto podkreślić, że to jedyne przyczynowe leczenie alergii [2].
Odczulanie na bylicę – ważny alergen
Przed rozpoczęciem immunoterapii dobrze jest sprawdzić, na jakie konkretne białko bylicy jesteśmy uczuleni, aby wiedzieć, czy możemy się na nie odczulić. Jej główny alergen, czyli Art v 1 jest wyznacznikiem pozwalającym stwierdzić, czy objawy alergiczne są wynikiem pierwotnej alergii na ten chwast czy reakcji krzyżowej. Dzięki temu możliwe jest dobranie choremu odpowiedniej immunoterapii. Wykrycie konkretnego alergenu odbywa się za pomocą diagnostyki molekularnej. Szczegółowe testy z krwi wskażą czy pacjent ma alergię na Art v 1 czy na inne alergeny [3]. W przypadku, gdy wynik będzie pozytywny dla tego głównego białka, chory będzie mógł zostać zakwalifikowany na immunoterapię na pyłek bylicy. Oczywiście pod warunkiem, że nie będzie przeciwwskazań do jej podania. Natomiast jeśli badania wykluczą alergię na Art v 1, odczulanie nie przyniesie rezultatów.
Ponadto, Art v 1 jest podobne do Hel a 4, znajdującego się w słoneczniku oraz do Amb a 4, czyli alergenu ambrozji. To oznacza, że reagują ze sobą krzyżowo i pacjent może mieć także objawy po kontakcie z innymi roślinami. Art v 1 może także wchodzić w reakcje krzyżowe z selerem i nasionami kasztanowca. Dlatego ważne jest wykrycie uczulających nas alergenów w celu skutecznego leczenia alergii, które będzie w przypadku obecności przeciwciał przeciw głównemu białku bylicy [3].
Jak wygląda odczulanie na bylicę?
Kiedy wyniki badań molekularnych potwierdzą alergię na główne białko bylicy czyli Art v 1 oraz nie mamy żadnych przeciwskazań, możemy przystąpić do immunoterapii. Jest to długotrwały proces, trwający od 3 do 5 lat. Polega na podawaniu choremu stopniowych dawek uczulającego go alergenu. Można to robić podskórnie – za pomocą zastrzyków, lub w tabletkach podjęzykowo. Jeśli pacjent odczula preparatem w zastrzykach, kolejne dawki powinny być podawane tylko w placówkach medycznych. Po zakończeniu immunoterapii na Art v 1 pacjent nabywa tolerancji na pyłek bylicy [4]. Efekt ten utrzymuje się przez wiele lat. Dzięki tej terapii chory może cieszyć się lepszą jakością życia i brakiem uciążliwych objawów na długi czas. Warto jest także pamiętać, że tak jak przy każdym leczeniu, również w immunoterapii mogą wystąpić działania niepożądane, takie jak obrzęk, pokrzywka, ból i zaczerwienienie w miejscu wstrzyknięcia czy nieżyt nosa [6].
Zalecenia i przeciwskazania do odczulania
Do immunoterapii pacjenta kieruje lekarz alergolog. Decyzję podejmuje na podstawie zebranego szczegółowego wywiadu, wyników badań chorego oraz wielu innych czynników.
Jakie są wskazania do odczulania? Kto może zostać zakwalifikowany?
- Osoby, u których reakcje alergiczne są wywołane przez jeden albo nieliczne alergeny, w tym przypadku reakcje spowodowane przez Art v 1,
- chorzy, którzy zmagają się z objawami z powodu uciążliwego, często nieuniknionego kontaktu z alergenem, a bylica jest wszechobecną rośliną,
- pacjenci mający działania niepożądane po zażywaniu leków,
- osoby, które nie akceptują długotrwałego stosowania farmakoterapii,
- chorzy, u których nie zostały wygaszone objawy alergii pomimo brania leków przeciwhistaminowych [4].
Niestety nie każdy może zakwalifikować się do immunoterapii. Osoby u których nie wykryto głównego alergenu bylicy, a pozostałe inne, nie będą mogły się odczulić. Wtedy leczenie nie będzie skuteczne, gdyż można jedynie podawać ekstrakty z Art v 1. Natomiast wśród ogólnych bezwzględnych przeciwskazań wyróżniamy:
- niekontrolowaną astmę,
- nowotwory złośliwe,
- ciążę,
- wiek poniżej 2 lat,
- AIDS,
- choroby autoimmunologiczne oporne na leczenie [5].
Istnieją także względne przeciwskazania. Oznacza to, że w poniższych przypadkach, lekarz może zgodzić się na rozpoczęcie immunoterapii, uwzględniając szczegółowe dane medyczne pacjenta. Należą do nich:
- częściowo kontrolowana astma,
- choroby autoimmunologiczne będące w remisji,
- choroby układu krążenia,
- wiek od 2 do 5 lat,
- zaburzenia psychiczne,
- niedobory odporności,
- przewlekłe infekcje,
- stosowanie leków immunosupresyjnych,
- HIV,
- leki należące do grupy beta-adrenolityków [5].