Roztocze kurzu domowego – małe stworzenie, potężne zagrożenie
Roztocze kurzu domowego to niewidoczne gołym okiem stworzenia, które odżywiają się łuskami skóry ludzi i zwierząt. Są one najczęstszą przyczyną uczuleń w Polsce [1]. Najważniejszym gatunkiem roztoczy z punktu widzenia alergologa są Dermatophagoides pteronyssinus. Należące do niego pajęczaki są jednym z głównych źródeł białek roztoczy, które powodują liczne dolegliwości alergiczne. Mikroorganizmy te mieszkają w domach i osadzają się w materacach, kołdrach czy dywanach [1]. Ze względu na stałą obecność w naszych mieszkaniach roztocze może wywoływać alergie u pacjentów przez cały rok.
Objawy alergii na roztocze
Alergia na roztocze kurzu domowego dotyka od 65 do nawet 135 milionów ludzi na świecie [2].
Pacjenci z alergią na roztocze cierpią najczęściej z powodu objawów z układu oddechowego. Do kontaktu z roztoczami kurzu domowego dochodzi poprzez wdychanie powietrza z ich cząsteczkami. Dzieje się tak dlatego, że oddychając, wprowadzamy alergeny do jamy nosowej. To właśnie tam pojawiają się pierwsze dolegliwości znane jako alergiczny nieżyt nosa. Cechują się kichaniem, wodnistym katarem, kaszlem, świądem okolicy nosa czy oczu [3].
Natomiast w poważniejszych przypadkach może rozwinąć się astma. Osoby z tą chorobą muszą stosować odpowiednie leki i być pod kontrolą lekarza. Najczęstszym objawem astmy jest kaszel występujący w ciągu dnia lub nocy. Pozostałe dolegliwości alergików wrażliwych na roztocze to trudności w oddychaniu, a także ból w klatce piersiowej. Dodatkowo mogą wystąpić również świsty czy problemy z tolerancją wysiłku fizycznego [4]. Do zaostrzenia objawów astmy dochodzi po kontakcie z alergenami lub podczas infekcji. Dodatkowo wysiłek fizyczny, dym papierosowy czy inne zanieczyszczenie mogą również przyczyniać się do nasilenia objawów reakcji alergicznych [4].
Niektórzy mogą też zmagać się z dolegliwościami w wyniku bezpośredniego kontaktu skóry z alergenem. Przykładem tego jest atopowe zapalenie skóry. Charakteryzuje się ono silny swędzeniem czy suchością naskórka. W przebiegu AZS pojawiają się czerwono-różowe zmiany na ciele, które następnie mogą się złuszczać. Najczęściej lokalizują się w okolicy zgięcia łokci czy kolan, a także na twarzy czy szyi. [5]
W przypadku alergii na roztocze pacjenci zauważają charakterystyczne okoliczności pojawienia się objawów. Jedni zgłaszają wystąpienie dolegliwości podczas sprzątania, inni wspominają o nasileniu się objawów w nocy. Dodatkowo alergicy wrażliwi na roztocze dużo częściej cierpią z powodu reakcji alergicznych w okresie jesieni. Dzieje się tak, ponieważ w tym czasie mniej wietrzymy nasze mieszkania i rozpoczynamy sezon grzewczy.
Der p 23 – kluczowy alergen
Do tej pory zidentyfikowano 38 alergenów roztoczy kurzu domowego z gatunku Dermatophagoides pteronyssinus. Poza Der p 1 i 2 także niedawno odkryte białko Der p 23 odgrywa kluczową rolę w wywoływaniu reakcji alergicznych. Der p 23 jest markerem pierwotnego uczulenia na roztocze kurzu domowego. Oznacza to, że przyczynia się do rozwoju alergii pierwotnej, niepowstałej w wyniku reakcji krzyżowych z innymi alergenami. Der p 23 jest uznawane za główny alergen związany z roztoczem. Badania naukowe wskazują, że aż 74% pacjentów dotkniętych alergią na roztocze kurzu domowego jest uczulonych na białko Der p 23 [6]. Co istotne, około 8% z tych pacjentów wykazuje uczulenie wyłącznie na to konkretnie białko [7]. Dlatego ważne jest wykorzystanie precyzyjnych badań laboratoryjnych, takich jak diagnostyka molekularna alergii, która umożliwia wykrycie uczulenia na konkretne białko.
Ponadto, najnowsze badania pokazują, że uczulenie na Der p 23 wiąże się z cięższymi objawami alergii [8]. Analizy wykazały również, że dzieci uczulone na to białko częściej cierpią na astmę, alergiczny nieżyt nosa oraz atopowe zapalenie skóry [9]. Te spostrzeżenia wskazują̨, że uczulenie na Der p 23 może stanowić́ istotną informację na temat możliwego przebiegu choroby.
Warto zauważyć, że narażenie na ten alergen występuje głównie poprzez wdychanie powietrza zawierającego roztocze. Dodatkowo, Der p 23 często reaguje krzyżowo z białkami innego gatunku roztoczy – Dermatophagoides farinae.
Przeczytaj także:
Metody diagnozowania alergii na roztocze kurzu domowego
Jeżeli zauważyłeś, że zmagasz się z objawami alergii na kurz, to skonsultuj się z lekarzem. W celu znalezienia przyczyny Twoich objawów specjalista przeprowadzi wywiad medyczny oraz testy alergologiczne. Jedną z nowoczesnych i skutecznych metod jest diagnostyka molekularna alergii. To zaawansowane badanie pozwala precyzyjnie określić, na jakie konkretnie białko jest uczulony pacjent. Pomaga też odpowiedzieć na pytanie, czy przyczyną dolegliwości alergicznych jest Der p 23 [10].
Warto zaznaczyć, że wyniki testu stanowią pomocne narzędzie dla lekarza. Ułatwiają określenie przebiegu choroby. Otrzymane informacje pozwalają również na indywidualne dostosowanie leczenia. Jest to kluczowe dla skutecznej kontroli objawów alergii na kurz i poprawy jakości życia pacjenta.
Leczenie alergii na roztocze kurzu
Gdy pojawią się łagodne objawy alergii na kurz, takie jak świąd, kichanie czy wodnista wydzielina z nosa, należy zastosować leczenie farmakologiczne w formie leków przeciwhistaminowych. Natomiast u osób zmagających się z astmą konieczne jest codzienne przyjmowanie leków kontrolujących przebieg choroby. Gdy dojdzie do zaostrzenia astmy, należy zastosować leki rozszerzające oskrzela w celu przerwania napadu. Taka forma leczenia skupia się na łagodzeniu objawów.
W przypadku uczulenia na główne białka, takie jak Der p 1 czy Der p 2, lekarz może rozważyć przyczynową metodę leczenia alergii, jaką jest immunoterapia, potocznie nazywana odczulaniem. Ta metoda leczenia polega na wielokrotnym podawaniu małych dawek alergenu. Jej celem jest wytworzenie tolerancji organizmu na to konkretnie uczulające białko. Czas trwania leczenia jest dość długi i wynosi od 3 do 5 lat. Choć immunoterapia okazuje się skuteczna w przypadku uczulenia na Der p 1 i Der p 2, to dla pacjentów uczulonych jedynie na Der p 23 może nie przynieść oczekiwanych efektów [11]. Problemem jest brak tego białka lub jego niewystarczającą ilością w preparatach do odczulania. Dlatego kluczowe jest przeprowadzenie diagnostyki molekularnej alergii oraz dokładne określenie białka wywołującego reakcje alergiczne. Wyniki badań należy omówić z alergologiem, który dobierze odpowiednie leczenie.
Co trzeba wiedzieć o alergii na roztocze i Der p 23? Podsumowanie
Alergia na roztocze kurzu domowego jest częstym problemem. Wiele osób z tego typu alergią zmaga się z objawami alergicznego nieżytu nosa czy astmy wywoływanymi m.in. przez białko Der p 23. Prawidłowa diagnoza pozwala dobrać odpowiednie leczenie, a także zastosować właściwą profilaktykę. Dzięki połączeniu tych metod jakość życia pacjentów może się poprawić.
Weronika Gromek
