Na pierwszy ogień czereśnie
Naszą letnią listę soczystych owoców sezonowych otwierają czereśnie. W 82% składają się z wody i są niskokaloryczne, gdyż 100 g produktu dostarcza zaledwie 63 kcal. Są cennym źródłem witamin A, B5, B6, C oraz K, a także kwasu foliowego i potasu [1]. Mogą również przyczyniać się do łagodzenia stanów zapalnych, obniżenia ciśnienia krwi oraz zapobiegać dnie moczanowej [2]. Sama nadwrażliwość na czereśnie występuje rzadko, gdyż mogą one uczulać ok 3% Europejczyków [3]. Objawy po spożyciu czereśni są głównie wynikiem pierwotnej alergii na brzozę, która reaguje krzyżowo z czereśniami. Dzieje się tak, ponieważ białka tego drzewa są podobne do tych zawartych w owocach [3]. Mamy wtedy do czynienia z zespołem alergii jamy ustnej, który objawia się:
- pieczeniem,
- mrowieniem jamy ustnej
- obrzękiem i świądem warg [4].
Śliwki i ich działanie zdrowotne
Kolejnymi owocami, którym chętnie się zajadamy w letnie dni są śliwki. Zawierają witaminę C, K, potas oraz wysoką ilość węglowodanów i błonnika pokarmowego [5]. Ponadto, dzięki zawartości polifenoli, mogą wykazywać działanie przeciwzapalne, przeciwnowotworowe oraz wpływają korzystnie na układ krążenia i gojenie się ran [6]. Znane jest też zastosowanie śliwek jako środka przeczyszczającego.
Natomiast objawy alergiczne po zjedzeniu tych owoców sezonowych mogą pojawiać się z powodu reakcji krzyżowej. Białka zawarte w śliwce są podobne z budowy do tych, które znajdują się w pyłkach brzozy. Dlatego osoby z alergią na to drzewo mogą mieć objawy po zjedzeniu śliwek. Najczęściej to świąd, pieczenie czy swędzenie jamy ustnej lub ust.
W badaniu przeprowadzonym w Japonii, wśród 54 pacjentów z nadwrażliwością na pyłek brzozy, 61% zgłosiło wystąpienie objawów po zjedzeniu wybranych owoców i warzyw, w tym 40% stanowiły śliwki. Natomiast w Europie Północnej, wśród alergików na pyłek brzozy, którzy wykazywali zespół alergii jamy ustnej, u 20% osób powodem objawów była śliwka [7]. Owoce te mogą także krzyżować z innymi owocami. Śliwki mają białka podobne do tych w brzoskwiniach, morelach, wiśniach i jabłkach.
Alergia na owoce sezonowe – co z malinami?
Do grona najchętniej spożywanych owoców sezonowych należą maliny. Nasz kraj znajduje się w czołówce producentów tych owoców w Europie i na świecie. Oprócz jedzenia malin na surowo, często spożywamy je w postaci dżemów, soków czy kompotów. Popularne jest dodawanie soku malinowego do herbat, które pije się w czasie przeziębienia. Owoce te mają właściwości przeciwzapalne, przeciwgorączkowe i regulujące pracę układu pokarmowego. Są też bogate w potas, wapń, magnez i żelazo oraz witaminy A, B1, B2, C, E [8].
Głównym alergenem maliny jest Rub i, który należy do rodziny białek PR -10, a więc do tej samej, do której zaliczamy Bet v1 czyli białko znajdujące się w brzozie. Może powodować zespół alergii jamy ustnej. Znana jest także reakcja anafilaktyczna wywołana przez maliny. Polscy specjaliści opisali przypadek wstrząsu anafilaktycznego po zjedzeniu tych owoców. Czynnikiem sprawczym był wysiłek fizyczny. 27-letnia kobieta spożyła maliny, a po 3 godzinach zaczęła tańczyć. Po godzinie wystąpiły u niej objawy w postaci pokrzywki, obrzęku naczynioruchowego i nudności. Okazało się, że punktowe testy skórne dla maliny były pozytywne [9].
Jagody są najbezpieczniejsze?
Wśród grupy owoców sezonowych do najmniej alergennych zaliczają się jagody. Jedzenie tych owoców może działać korzystnie na wzrok, żołądek i jelita. Jagody wykazują także działanie przeciwmiażdżycowe, przeciwnowotworowe, przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe oraz mogą redukować stres [10]. Jagody są bogate w witaminę C, a także potas, fosfor i wapń [1]. Sama reakcja alergiczna na jagody, jak dotąd, nie pojawiła się w badaniach. Objawy mogą wystąpić natomiast w wyniku reakcji na składniki chemiczne, które nogą być dodane do jagód w trakcie produkcji dżemów lub innych przetworów [11].
Uwaga na salicylany
Dokuczliwe objawy bo spożyciu niektórych owoców wcale nie muszą oznaczać alergii. Warto wspomnieć, że śliwki, maliny i jagody mają wysoką zawartość salicylanów, na które można mieć nietolerancję. Jest to reakcja wynikająca z nadwrażliwości na kwas salicylowy lub inne, pokrewne kwasy. Według badań, nietolerancję na salicylany może mieć około 2,5% populacji na świecie i 0,6% w Polsce. Objawy jakie mogą towarzyszyć nietolerancji to:
- pokrzywka,
- nieżyt nosa
- duszności.
Salicylany występują w wielu owocach, warzywach, przyprawach a także są składnikiem leków przeciwzapalnych, przeciwbólowych i przeciwzakrzepowych [12].
Natalia Gajek
