Dbałość o prawidłowe żywienie, zdrowy i aktywny tryb życia to recepta na utrzymanie dobrego samopoczucia i kondycji. Oto kilka wskazówek, jak dążyć do pełni zdrowia nawet z towarzyszącą nam alergią pokarmową. Jednak zacznijmy od początku.
Zalecenia dietetyczne w alergii i nietolerancji pokarmowej
Alergia i nietolerancja pokarmowa (zwana niealergiczną nadwrażliwością pokarmową) skutecznie utrudniają codzienne funkcjonowanie osób z tymi przypadłościami. Najważniejsze jest właściwe rozpoznanie przez lekarza problemu i zaproponowanie odpowiedniego leczenia. Jedną z możliwości jest wdrożenie wybranego wariantu diety (np. zastępcza) [1].
O tym jak długo powinno trwać leczenie, decyduje specjalista. Celem postępowania medycznego jest likwidacja przyczyny choroby. Prawidłowo stosowana terapia ma wyciszyć reakcje alergiczne i zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia nawrotów choroby.
W postępowaniu dietetycznym, bardzo ważne jest zregenerowanie uszkodzeń powstałych w wyniku choroby alergicznej. U alergików diagnozuje się np. stany zapalne jelit i błony śluzowej żołądka [1][2]. Zasady żywienia u osób z alergią pokarmową są kluczowe, aby minimalizować ryzyko związane z niepożądanymi reakcjami po spożyciu posiłku i aby umożliwić kontakt z alergenami w przyszłości.
Zasady ogólne dotyczące stosowania diety i sposobu odżywiania dla osób z alergią pokarmową obejmują:
- zastosowanie odpowiedniej diety (niekoniecznie eliminacyjnej)
- czytanie etykiet produktów spożywczych
- samodzielne przygotowywanie posiłków
- używanie w kuchni świeżych produktów
- unikanie żywności pakowanej i wysoce przetwarzanej
- uważność podczas spożywania potraw poza domem
- wyszukiwanie zamienników (preparatów zastępczych)
Alergicy powinni pamiętać o cyklicznej kontroli u specjalisty (alergolog, dietetyk) oraz o wykonywaniu badań i testów.
Zdrowa dieta, czyli dobrze zbilansowana
Zbilansowana dieta to podstawa zdrowego odżywiania. Od ilości i jakości posiłków zależy, czy utrzymasz prawidłową masę ciała. Każdy posiłek to spożyta energia liczona w kilodżulach (kJ) lub popularniej – w kaloriach (kcal).
Człowiek potrzebuje dostarczać wraz z dietą niezbędnych składników. Białka, tłuszcze, węglowodany, witaminy i składniki mineralne są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania. Od wstania z łóżka, pójścia do pracy, poprzez jazdę na rowerze czy bierne siedzenie przy ulubionym serialu – aby wykonać każdą z tych czynności, potrzebujesz siły (energii/kcal).
Natury nie oszukamy. Każdy z nas ma określoną pulę energii, którą zużywa i którą musi dostarczyć, aby jego organizm działał sprawnie. Ilość ta zależy m.in. od wieku, płci, masy ciała i poziomu codziennej aktywności fizycznej. W tej materii nie jest istotne, czy borykasz się z alergią, czy też nie. Jeśli zjadasz więcej, niż potrzebujesz: przytyjesz.
Osoby z nadwagą i otyłością są bardziej narażone na kontuzje i choroby metaboliczne np. nadciśnienie tętnicze czy cukrzycę.
Wykwalifikowany dietetyk zapoznaje się z wynikami badań, przygotowuje jadłospisy o odpowiedniej kaloryczności. Specjalista uwzględnia towarzyszące pacjentowi alergie i nietolerancje pokarmowe.
Człowiek nie wielbłąd…, czyli zdrowa dieta i woda
Woda. Tak istotny element diety i tak często pomijany. Prawidłowe nawodnienie organizmu to podstawa dobrego samopoczucia. Dlaczego?
Otóż ciało ludzkie zbudowane jest w około 60% z wody, a jej straty są bardzo szybko odczuwane. Ubytek wody wiąże się z fizycznym i psychicznym osłabieniem, bólem oraz zawrotami głowy. Dotyczy to również osób z alergiami i nietolerancjami pokarmowymi.
Czy wiesz, że uczucie pragnienia nie jest pierwszym sygnałem odwodnienia? To oznacza, że zanim poczujesz suchość w ustach, twój organizm od dłuższego czasu zmaga się już z utratą wody w organizmie. Spożywanie odpowiedniej ilości wody wpływa korzystnie na metabolizm (trawienie), regulację ciśnienia krwi i funkcje wydalnicze (odtruwanie organizmu).
Różnorodność na talerzu
Wielu alergików może się w tym miejscu uśmiechnąć. Różnorodność na talerzu i alergia? Niemożliwe! Otóż możliwe. Należy tylko poszerzać kulinarne horyzonty. Różnorodność w diecie polega na spożywaniu pokarmów z różnych grup tj.: warzywa, owoce, produkty zbożowe, nabiał, mięsa, nasiona roślin strączkowych, jaja czy ryby.
Celem różnorodnej diety jest dostarczanie wraz z posiłkami składników odżywczych ułatwiających trawienie, zapobiegającym wahaniom masy ciała. U boku dietetyka, alergicy mogą skomponować jadłospis odpowiadający ich gustom smakowym.
Zdrowa dieta a odpowiednia technika
Zdrowe techniki kulinarne pomagają zachować odpowiednią wartość odżywczą przygotowywanego posiłku. To ważne, aby zatrzymać w żywności jak najwięcej cennych elementów w tym witamin i składników mineralnych. Zalecaną techniką obróbki cieplnej jest gotowanie na parze i pieczenie tradycyjne. Dietetycy zalecają również pieczenie z wykorzystaniem tzw. rękawa, grillowanie i smażenie bez tłuszczu lub z jego małą ilością.
Zdrowy styl… bycia
Aktywność fizyczna i aktywny wypoczynek to bardzo ważne elementy profilaktyki zdrowia. W kwestii diety nie pozostają obojętne, ponieważ ruch wpływa na ciało i umysł. Ruszając się, jesteśmy bardziej zmotywowani do działania dzięki wspieraniu i pobudzaniu układu hormonalnego. Serotonina, dopamina i oksytocyna, to substancje naturalnie uwalniające radość i życiodajną energię.
Aktywność fizyczna sprzyja utrzymaniu prawidłowej masy ciała i wspiera proces odchudzania. Regularny wysiłek fizyczny zmniejsza ryzyko występowania chorób przewlekłych (cukrzycy typu 2, chorób serca i nadciśnienia tętniczego). Co więcej, ruch fizyczny wspiera działanie układu odpornościowego [1]. To argumenty zdecydowanie przemawiające za tym, że każdy człowiek – z alergią czy bez – powinien dbać o zdrowy styl… bycia.
Pamiętaj, że zdrowe odżywianie gwarantuje utrzymanie dobrego stanu zdrowia. W wyeliminowaniu alergenów z diety pomogą pacjentom specjaliści do spraw żywienia – dietetycy. Dobrze skomponowany plan żywienia, zapewni dostarczenie wszystkich niezbędnych składników odżywczych.
Dieta może skutecznie zapobiec wielu chorobom. W przypadku alergii i nietolerancji pokarmowej skuteczną metodą leczenia jest czasowe lub stałe wyeliminowanie szkodliwych, lub źle tolerowanych składników pokarmowych. Jednocześnie osobom tym oferuje się wprowadzenie zastępczych składników o równoważnych wartościach odżywczych [1].
Agnieszka Reptowska
