Biedronka jaka jest każdy widzi
I tak i nie. Biedronkowate (Coccinellidae) to duża rodzina owadów z rzędu chrząszczy (Coleoptera). Znanych jest około 5 tysięcy gatunków tych owadów. Wszystkie mają owalne, wypukłe ciało osłonięte czerwonymi, żółtymi lub czarnymi pokrywami w kontrastowe kropki (zwykle czarne, żółte lub czerwone). W Polsce rodzimym gatunkiem jest biedronka siedmiokropka. Ostatnio jednak coraz częściej widywana jest biedronka azjatycka.
Biedronka siedmiokropka a…
Biedronka siedmiokropka (Coccinella septempunctata) jest czerwona i zawsze ma siedem kropek na okrywie skrzydeł. Jest drapieżnikiem, ale obszar jej zainteresowań skupia się w zasadzie wokół mszyc, które stanowią podstawę jej diety. W hemolimfie larw i dorosłych osobników siedmiokropki znajdują się trujące alakaloidy, jak np. kokcinellina. Natomiast dotąd nie opisano żadnych przypadków istotnego uczulenia po kontakcie z tą wydzieliną owada. Dorosłe osobniki produkują ją w postaci żółtej cieczy o nieprzyjemnym zapachu. Kontakt z nią w obrębie śluzówek, spojówki oka lub uszkodzonego naskórka może być przyczyną krótkotrwałego podrażnienia. W bazie „Allergome” wymieniony jest jeden alergen biedronki siedmiokropki (Coc se). Jest on zaliczany do alergenów wziewnych, które mogą być obecne mi in. w kurzu domowym.
… biedronka azjatycka
Inaczej sprawa ma się z biedronką azjatycką (Harmonia axyridis) nazywaną także arlekinem (od angielskiej nazwy „Harlequin ladybug”). Wielkością jest zbliżona do siedmiokropki, ale zasadniczo różni się od niej zabarwieniem i liczbą kropek. Biedronki azjatyckie mogą być żółte, pomarańczowe, czerwone czy czarne, a kropek na pokrywach skrzydeł może być od 0 do 23. W Polsce jest to gatunek inwazyjny, który stanowi duże zagrożenie, m. in. dla polskich siedmiokropek. Do Europy biedronki azjatyckie sprowadzono jako narzędzie do walki z mszycami, które są jej podstawowym pokarmem. Biedronka azjatycka jest drapieżnikiem. Chrząszcze te nie tolerują zimna. To powoduje, iż w okresie niskich temperatur chronią się w pomieszczeniach mieszkalnych. Ich kolonie mogą liczyć nawet kilkaset osobników.
Alergia na biedronkę azjatycką
Opisane są dwa alergeny biedronki azjatyckiej znajdujące się w jej hemolimfie (Har a 1 i Har a 2). Biedronka azjatycka uważana jest za sezonowy alergen wewnątrzdomowy. Choć narażenie na alergeny biedronki azjatyckiej jest możliwe zarówno w domu jak i poza nim. Owad lubi przebywać w różnych środowiskach, głównie na krzewach i drzewach liściastych, ale spotyka się go także w miastach. Największa ekspozycja na alergeny pochodzące z tego owada ma miejsce zimą, gdy biedronka ta chroni się w domach przed niskimi temperaturami otoczenia. Spotkać można opisy przypadków uczulenia na biedronkę azjatycką, zarówno po ugryzieniu jaki i po ekspozycji na alergeny tego chrząszcza drogą wziewną.
Klinicznie alergia na biedronkę azjatycką manifestować się może zarówno obrzękiem naczynioruchowym w obrębie twarzy jak i zapaleniem spojówek, alergicznym nieżytem nosa (katarem) czy miejscowymi odczynami w obrębie skóry (jak świąd i/lub wysypka) oraz atakami duszności i astmy. Warto wiedzieć, że ukąszenia biedronek zazwyczaj są niebolesne.
Ciekawostką jest, że alergeny biedronki mogą wywoływać krzyżowe reakcje alergiczne u osób uczulonych na alergeny karaluchów lub innych owadów. Choć jakby się nad tym głębiej zastanowić to nikogo nie powinno to dziwić.
A co jeśli mam uczulenie na biedronkę azjatycką?
W przypadku alergii na biedronkę zaleca się przede wszystkim unikanie kontaktu z tymi owadami. Biedronki w dużej mierze nie są agresywne wobec ludzi. Jak wiele owadów, gryzą tylko wtedy, gdy czują się zagrożone. Zwykle ma to miejsce w sytuacji przypadkowego kontaktu z owadem (jego uciśnięcia, szturchnięcia czy zgniecenia).
Jeśli jest to uczulenie wziewne, to ze względu na to, iż alergeny biedronki mogą być obecne w kurzu domowym, można zastosować profilaktykę podobną jak w przypadku alergii na kurz.
Co zrobić jeśli jednak pechowo doszło do ugryzienia przez biedronkę azjatycką?
Przede wszystkim w pierwszej kolejności koniecznie należy oczyścić skórę w miejscu ukąszenia (do tego wystarczy woda i mydło). Można przetrzeć skórę środkiem odkażającym. Jeśli pojawi się świąd można zastosować dostępne środki (żel czy spray) stosowane w przypadku ukąszeń przez owady. I obserwować. Jeśli wystąpi poważna reakcja alergiczna, taka jak pokrzywka lub duszność wówczas oczywiście należy natychmiast skontaktować się z lekarzem.
