Diagnoza – od czego rozpocząć
Światowa Organizacja Alergii zaleca, aby diagnozowanie alergii rozpoczynało się od szczegółowego wywiadu i badania fizykalnego[1]. Dzięki rozmowie i szczegółowym pytaniom lekarz dowie się, czy objawy, które zaobserwował pacjent występowały u niego już wcześniej. Zapyta również czy członkowie najbliższej rodziny mają zdiagnozowaną alergię lub obserwowali u siebie jej objawy. W trakcie wywiadu lekarz postara się też ustalić po kontakcie z jaką substancją, doszło do reakcji układu odpornościowego.
Jeśli lekarz podejrzewa alergię, wówczas zleci wykonanie testów alergicznych. Wybór testu będzie zależał przede wszystkim od przeprowadzonego wywiadu oraz objawów u pacjenta.
Ważne! W przypadku testów skórnych, chory powinien odstawić przyjmowane leki, ponieważ mogą mieć one wpływ na wynik badania. Przy testach z krwi przerwa nie jest konieczna.
Testy skórne – diagnozowanie alergii od podstaw
Służą głównie do wykrywania alergii wziewnej, pokarmowej, kontaktowej oraz na jady owadów. Przed badaniem, pacjenci powinni odstawić przyjmowane leki. W zależności od ich rodzaju, przerwa powinna potrwać od 1 dnia nawet do 4 tygodni [2].
• Punktowe testy skórne – do niedawna najpopularniejsza metoda diagnostyczna. Wykonuje się je na przedramionach, rzadziej na górnej części pleców. Specjalnym nożykiem delikatnie nacina się skórę i wprowadza niewielką ilość wyciągu alergenowego. Potwierdzeniem uczulenia jest powstanie w miejscu aplikacji bąbla o określonej średnicy. Tego typu testy stosuje się do diagnozy przede wszystkim alergii wziewnej i pokarmowej[3].
• Testy śródskórne – wykorzystywane są głównie w diagnozowaniu alergii na jady owadów i leki. W tym przypadku ekstrakt alergenowy wprowadza się pod skórę przy pomocy igły i strzykawki i podobnie jak w testach punktowych, obserwuje reakcję organizmu w miejscu podania alergenu.
• Testy płatkowe – wykonuje się do potwierdzenia przede wszystkim alergii kontaktowej (skórnej). Lekarz nasącza ekstraktem alergenowym bibułkę albo nakłada go w postaci pasty na plaster. Test wykonuje się na plecach pacjenta. Bibułka bądź plaster muszą pozostać w tym miejscu na 48 godzin. Jeśli w miejscu nałożenia ekstraktu nastąpi reakcja (rumień, grudki), wówczas alergia jest potwierdzona. W tym wypadku wynik sprawdza się kilkukrotnie, po 48, 72 i 96 godzinach.
Testy prowokacyjne – diagnozowanie alergii pod kontrolą
Mają za zadanie zbadać reakcję konkretnego narządu na alergen. Są stosowane do diagnozowania astmy, alergicznego nieżytu nosa, alergicznego zapalenia spojówek, nadwrażliwości pokarmowej, alergii na leki i na jad owadów błonkoskrzydłych [4].
Alergen wprowadza się go bezpośrednio do nosa, oskrzeli lub oka. Jeżeli są to testy pokarmowe, podaje się alergen doustnie. Jednak ze względu na ryzyko dla chorego, tego typu badania wykonuje się tylko w wybranych ośrodkach klinicznych[5].
Testy z krwi – diagnozowanie molekularne
Stosuje się je do wykrywania astmy, alergicznego nieżytu nosa, zapalenia spojówek, alergii pokarmowych czy na jad owadów. Można je wykonywać nawet u bardzo małych dzieci (około 6 miesiąca życia). Nie wymagają także odstawienia leków.
• Testy z krwi – mają na celu oznaczenie stężenia przeciwciał E (IgE) dla konkretnego ekstraktu alergenowego. Ich obecność stanowi podejrzenie istnienia alergii. Testy z krwi można wykonywać na pojedyncze alergeny lub wykonuje się w konkretnych panelach (zestawach) zawierających od 6 do 30 alergenów. Wśród nich znajdziemy panel pokarmowy, oddechowy, pediatryczny czy antybiotykowy.
• Testy molekularne z krwi – są najnowocześniejszym narzędziem diagnozowania alergii. Pozwalają na oznaczenie stężenia IgE dla poszczególnych molekuł, czyli składników ekstraktów alergenowych. (więcej o diagnostyce molekularnej alergii).
