Najczęściej występującym gatunkiem w polskich lasach jest sosna pospolita. Rośnie na lekkich glebach, często o piaszczystym podłożu. Drzewo to możemy spotkać też w terenach miejskich i ogrodach. W tych miejscach znajdziemy również sosnę czarną. Jest ona odporna na zanieczyszczenia powietrza i gleby, szczególnie w miastach [2].
Znaczenie pyłków sosny dla alergika
Pyłki sosny nie powodują dużego zagrożenia dla alergików. Są one o tyle wyjątkowe, że możemy zobaczyć je gołym okiem, właśnie w postaci żółtego osadu. Ziarna pyłku składają się z worków powietrznych i płaszcza woskowego, dzięki któremu mogą przenosić się na duże odległości. Płaszcz woskowy hamuje wyjście alergenów sosny z wnętrza pyłku, dlatego zwykle nie powoduje uczulenia [1]. Chociaż w naszej strefie klimatycznej uważany jest za niealergenny, to może przyczynić się do podrażnienia dróg oddechowych ze względu na duży rozmiar pyłków i ich znaczącą ilość. Możemy je odczuwać szczególnie w suche i ciepłe dni [2]. Ciekawostką jest informacja, że ziarna pyłku sosny kalifornijskiej mogą wchodzić w reakcje krzyżowe z gatunkiem trawy, czyli życicą trwałą i przez to, powodować reakcje alergiczne [5]. W Polsce nie ma takiego ryzyka, ponieważ w naszym kraju dominuje sosna pospolita i czarna.
Okres kwitnienia sosny przypada od połowy maja do połowy czerwca [2]. Pyłki tego drzewa są produkowane w olbrzymich ilościach. Ich stężenie w atmosferze osiąga bardzo wysoki poziom, który wielokrotnie przekracza stężenie pyłków drzew liściastych. W tym czasie, zwłaszcza po opadach deszczu możemy zaobserwować żółty osad, szczególnie na brzegach kałuż, który jest właśnie pyłkiem sosny. Jest on nazywany ,,siarczystym deszczem’’ [3]. Często bywa problemem dla właścicieli aut, którzy zmagają się z czyszczeniem szyb ubrudzonych pyłkami tego drzewa.
Sosna – chodzi nie tylko o pyłki
Oprócz samych pyłków, alergię mogą powodować orzeszki piniowe, które są jadalnymi nasionami niektórych gatunków sosen (w Europie sosny pinia). Stosowane są w różnych produktach spożywczych, w tym w pesto. Alergia na te orzeszki jest podobna do innych alergii na orzechy drzewne i może się objawiać łagodnymi, umiarkowanymi lub ciężkimi reakcjami alergicznymi.
Wśród objawów alergii na orzeszki piniowe wymienia się:
- trudności w oddychaniu,
- ucisk w klatce piersiowej,
- pokrzywkę,
- wysypkę,
- obrzęk języka, gardła i warg,
- ból brzucha,
- wymioty,
- biegunkę,
- zawroty głowy,
- wstrząs anafilaktyczny [4].
Badacze stwierdzili również, że może dochodzić do reakcji krzyżowej pomiędzy orzeszkami piniowymi a ziemnymi.
Co robić w przypadku uczulenia na sosnę?
Niezbędnym krokiem w kierunku wykrycia uczulenia na pyłki sosny lub orzeszki piniowe jest wizyta u lekarza alergologa. Najczęstszą metodą badania są testy skórne lub z krwi. Ponadto, ważnym elementem, który pomoże w szybkim postawieniu diagnozy jest obserwacja własnych objawów.
Jak można zmniejszyć objawy spowodowane pyłkami sosny? Główną strategią jest ich unikanie. Nie jest to proste zadanie, gdyż pyłki łatwo przemieszczają się w powietrzu. Zwykle między 5 a 10 rano ich poziomy są najwyższe.
Pomocne może okazać się unikanie otwierania okien, suszenia ubrań na dworze czy też spacerowanie po ulewnym deszczu. Specjalista może także przepisać odpowiednie leki. W przypadku wykrycia alergii na orzeszki piniowe, zalecane jest unikanie ich spożywania [4].
