Chwasty wśród nas - Strefa Alergii
Strefa Alergii | Rok z alergią

Chwasty wśród nas

/ 5.

Do przeczytania w 4 minuty
Chociaż to bylica jest najpopularniejszym gatunkiem chwastów i najbardziej alergizującym, nie zapominajmy też o innych. Tym bardziej, że właśnie przyszedł czas na pylenie babki, szczawiu i pokrzywy. Ich stężenie jest w tej chwili jeszcze niskie, a alergia na te rośliny jest rzadko spotykana. Zatem czy jest się czego obawiać? Sprawdźmy.

Babki jako niegroźne chwasty

Wśród babek, najczęściej występującymi gatunkami w Polsce są: średnia, większa i lancetowata, która jest najbardziej alergenna. Jej pyłki powodują większe zagrożenie poza miastem i w parkach [1]. Jednak kryje w sobie również wiele właściwości leczniczych. Zielarki stosowały tę roślinę jako środek przeciwzapalny i przeciwbakteryjny. Babkę wykorzystywały również w leczeniu kaszlu i chrypki czy problemów z przewodem pokarmowym. W starożytności używano jej liści przy złamaniach i opuchliznach [2].

Okres pylenia rozpoczyna się na początku maja i trwa aż do września i przez cały ten czas osiąga niskie stężenie [4]. Osoby, które miały wykonane testy skórne i uzyskały dodatni wynik na pyłek babki, z reguły miały słabe lub znikome objawy na ten alergen. I chociaż odczyn ten pojawiał się u 26% badanych, to z powodu niskiego stężenia pyłku, babka nie zajmuje znaczącego miejsca w alergologii. U chorych z wykrytą alergią na babkę, lekarze wykluczyli ten pyłek jako przyczynę silnych objawów [3].

Szczaw

szczaw, roślina, chwast, chwasty, alergia na chwasty
Szczaw zwyczajny występuje powszechnie na łąkach, polanach i przy drogach. Stosuje się go głównie w kuchni polskiej i żydowskiej i jest składnikiem wielu zup, sałatek i sosów. Największe stężenie jego pyłków obserwuje się w pobliżu łąk, a na terenach miejskich stężenie jest na średnim poziomie. Uczulenia na alergeny szczawiu pojawiają się rzadko [5]. Natomiast szczaw górski może stanowić zagrożenie dla alergików podczas pobytu w górach [1]. Chwast ten w maju ma niskie stężenie, które wzrasta w czerwcu i utrzymuje się do lipca, po czym znów spada. Pylenie szczawiu kończy się na początku września [4]. Oprócz możliwego działania alergennego, na szczaw trzeba też uważać z innych względów. Spożywany w nadmiernych ilościach może powodować kamicę nerek, z powodu dużego stężenia szczawianów [6].

Pomimo, że stężenia szczawiu i babki są zwykle niskie, poważniejsze objawy alergii na te rośliny mogą pojawić się przy bezpośrednim kontakcie na dużych łąkach i w terenach niekoszonych trawników. Dlatego osoby, które zawodowo zajmują się utrzymaniem tego typu miejsc, mogą być bardziej narażone na nasilenie objawów [1].

Pokrzywa – chwasty na zdrowie?

pokrzywa, roślina, chwast, chwasty, alergia na chwasty
Najpowszechniejszymi gatunkami tej rośliny w naszym kraju są pokrzywa zwyczajna i żegawka. Można je znaleźć w zaroślach, na nieużytkach, w wilgotnych lasach, przydrożach i podmokłych miejscach [1]. Pokrzywa znajduje się jest w składzie wielu kosmetyków, leków, żywności oraz napojów. Zawiera witaminy A, B2, B5, C, K, a także potas, żelazo czy jod [7]. Wykazuje działanie przeciwzapalne, a także przeciwdziała wypadaniu włosów czy nadciśnieniu, obniża cholesterol oraz jest pomocna przy leczeniu ran [8].

Pokrzywa pyli od końca maja aż do początku października, a do września osiąga wysokie stężenie pyłków w atmosferze [9]. Wśród badanych osób, 27% z nich miało dodatni wynik na pyłek pokrzywy. Natomiast u jedynie 3% chorych występowały objawy alergiczne [3].

Wśród objawów alergii na pokrzywę, najczęściej może pojawić się:

  • łzawienie,
  • swędzenie i pieczenie oczu,
  • ból głowy,
  • podrażnienie dróg oddechowych [9].

Choć babka, szczaw i pokrzywa stanowią niewielkie zagrożenie dla alergików, to nie możemy o nich całkiem zapominać. Pyłki tych chwastów potrafią się rozprzestrzeniać w powietrzu w ogromnych ilościach i z tego powodu warto jest zachować ostrożność. Natomiast najistotniejsze znaczenie dla alergika może mieć bylica. Więcej o tym chwaście możesz przeczytać tutaj: https://strefaalergii.pl/rok/bylica-rozne-oblicza/

Natalia Gajek

[1] Komunikaty pyłkowe dla alergików, Uniwersytet Rzeszowski, https://www.ur.edu.pl/pl/kolegia/kolegium-nauk-przyrodniczych/jednostki-naukowe/inst-biologi-i-biotechnologi/komunikaty-pylkowe-dla-alergikow [dostęp: 25.05.23].
[2] T. Lewkowicz-Mosiej, Leksykon roślin leczniczych, Świat Książki, Warszawa 2003; 27.
[3] P. Rapiejko, W. Stankiewicz, K. Szczygielski, D. Jurkiewicz, Progowe stężenie pyłku roślin niezbędne do wywołania objawów alergicznych, Otolaryngologia Polska 2007.
[4] Kalendarz Pylenia, Polskie Towarzystwo Alergologiczne, https://dlapacjentow.pta.med.pl/baza-wiedzy/kalendarz-pylenia/ [dostęp: 25.05.23].
[5] P. Rapiejko, Ośrodek Badania Alergenów Środowiskowych, Pyłek szczawiu, https://www.odetchnijspokojnie.pl/pylek-szczawiu/ [dostęp: 26.05.23].
[6] M. Kalemba-Drożdż, Czy szczaw powoduje kamicę szczawianową? Przegląd czynników dietetycznych wpływających na wystąpienia tej choroby, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2020, 1, 29-34.
[7] K. Jakubczyk, K. Janda, S. Szkyrpan, I. Gutowska, J.,  Wolska, Pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica L.) – charakterystyka botaniczna, biochemiczna i właściwości prozdrowotne, Pomeranian Journal of Life Sciences, 2015.
[8] M. Pieszak, P. Mikołajczak, Właściwości lecznicze pokrzywy zwyczajnej (Urtica dioica L.), Postępy Fitoterapii 4/2010.
[9] M. Andrzejewski, Kalendarz pylenia roślin, http://www.alergen.info.pl/kalendarz_pylenia_roslin.php?r=region_3 [dostęp: 26.05.23].
[10] B. Majkowska-Wojciechowska, Pyłek roślin i alergeny sezonowe w Polsce, Alergia Astma Immunologia, 2016.