Kazeina – co o niej wiemy?
Kazeina (molekuła Bos d 8) jest głównym alergenem mleka. Stanowi aż 80% jego białek a w 100 ml mleka są jej aż 3 gramy. Odpowiada za przechowywanie oraz transport wapnia i fosforanów w mleku. Ponadto nadaje mu biały kolor.
Jako białko termostabilne jest odporna na działanie wysokich temperatur i enzymów trawiennych. Może więc być potencjalnym źródłem reakcji alergicznej po spożyciu mleka w każdej postaci [1].
Źródła występowania kazeiny
Jest alergenem głównym mleka i najważniejszym alergenem sera. Szczególną uwagę należy zwrócić na mniej oczywiste produkty, w których kazeina również może występować. Wśród nich można wymienić: pieczywo, produkty garmażeryjne, piwo, wódkę, ocet. Stosuje się ją również jako dodatek do przetworów mięsnych (wędlin, parówek, kiełbas, pasztetów), zup, płatków śniadaniowych, batonów czy chipsów [1]. Śladowe ilości alergenu mogą znajdować się także w kredzie, rękawiczkach lateksowych oraz zasypkach dermatologicznych [2].
Alergia na kazeinę
Molekuła Bos d 8 uczula ok. 72% osób z alergią na białko mleka krowiego. Alergia na kazeinę jest najczęściej alergią, na którą dzieci w raz z wiekiem nie nabiorą tolerancji (w odróżnieniu do pozostałych białek mleka krowiego). Jej objawy będą towarzyszyły pacjentowi przez długi czas [3].
Kazeina mleka krowiego wykazuje wysokie podobieństwo m.in. z kazeinami mleka koziego i owczego. Oznacza to, że może wystąpić silna reakcja krzyżowa pomiędzy powyższymi produktami. Odsetek chorych reagujących na nią to aż 90%! Dlatego nie zalecane jest zastępowanie mleka krowiego kozim i owczym. Osoby z alergią na kazeinę nie powinny również spożywać mleka sojowego, ponieważ białko tej rośliny także wchodzi w reakcje krzyżowe z kazeiną [4].
Objawy alergii
Alergia na kazeinę może powodować objawy ze strony układu pokarmowego, układu oddechowego i skóry. Najbardziej niebezpiecznym z możliwych powikłań jest wstrząs anafilaktyczny. Anafilaksja to uogólniona i natychmiastowa reakcja organizmu wywołana konkretnym bodźcem, w tym przypadku kazeiną. W literaturze opisywane są także reakcje anafilaktyczne występujące od kilku do kilkudziesięciu godzin po kontakcie z alergenem. Dane statystyczne wskazują na występowanie anafilaksji u 10-28% dzieci z ciężkimi postaciami alergii na kazeinę. Najcięższą postacią anafilaksji jest wstrząs anafilaktyczny. Objawia się m.in.: bladością skóry pokrytej potem, słabo wyczuwalnym tętnem, spadkiem ciśnienia tętniczego, utratą przytomności [5, 6].
Jaki rodzaj leczenia zastosować?
Najskuteczniejszym działaniem w tym przypadku jest stosowanie diety eliminacyjnej. Należy zaprzestać spożywania nabiału oraz produktów zawierających nawet śladowe ilości kazeiny. Dietę należy wprowadzić dopiero po potwierdzonej diagnozie. Wyeliminowanie produktów zawierających kazeinę bez konsultacji z lekarzem może doprowadzić do opóźnienia diagnozy oraz zaburzenia rozwoju tolerancji na dany alergen [4].
Informacje na temat immunoterapii, tzw. odczulania, na mleko krowie są nadal nieliczne i pozostawiają wiele wątpliwości [6]. Efekty immunoterapii często są nietrwałe oraz obciążone skutkami ubocznymi [4].
Praktyczne wskazówki
W przypadku zdiagnozowanej alergii na kazeinę warto poznać zasady udzielania pierwszej pomocy przy wystąpieniu wstrząsu anafilaktycznego (Anafilaksja, czyli wyścig z czasem)-tutaj można zrobić odnośnik do tego artykułu
Ponadto należy wdrożyć następujące zasady profilaktyki, które mają na celu zmniejszenie ryzyka wystąpienia wstrząsu:
- Eliminacja z diety alergenów, które mogą być potencjalnym czynnikiem wywołującym wstrząs. Należy pamiętać o reakcjach krzyżowych!
- Nauczenie pacjenta oraz jego rodziny rozpoznawania objawów wstrząsu oraz zasad pierwszej pomocy.
- Posiadanie bransoletki, paszportu anafilaksji, które umożliwią szybszą identyfikację stanu nagłego.
- Przekazanie pisemnej informacji nauczycielom, współpracownikom o możliwości zaistnienia sytuacji zagrożenia życia.
- Wyposażenie chorego w zestaw ratunkowy – adrenalinę w automatycznym wstrzykiwaczu lub ampułko-strzykawce w raz z instrukcją jej stosowania [5].
Powyższe wskazówki są jedynie drogowskazem w codziennym postępowaniu chorego. W celu opracowania pełnego planu diagnostyki, leczenia oraz codziennego funkcjonowania należy skonsultować się z lekarzem specjalistą.
Weronika Borkowska
