Kilka słów o kiwi
Kiwi, czyli Actinidia deliciosa, to owoc nie tylko bogaty w wartości odżywcze, ale także z interesującą historią. Jego korzenie sięgają odległych Chin, gdzie uprawia się go już od dwunastego wieku. Jednak to dopiero od lat 70. XX wieku, owoc ten zdobył serca ludzi na całym świecie, stając się częstym składnikiem naszego menu. Kiwi najczęściej spożywamy w postaci surowej. Spotkamy się również z owocami suszonymi i liofilizowanymi, które w tej formie są dodawane do różnych produktów spożywczych. W sklepach znajdziemy je jako dodatek do dżemów, jogurtów, soków czy koktajli. Kiwi wzbogaca smak różnych produktów, a także nadaje im charakterystycznego zielonego koloru. [1] To nie tylko wyjątkowo smaczny, ale też wartościowy owoc. Zawiera kwasy tłuszczowe omega-3 czy antyoksydanty. W swoim składzie ma też dużą ilość witamin: C, E i K, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania człowiek [2]. Mimo swoich wartości smakowych i odżywczych może powodować poważne reakcje alergiczne.
Alergia na kiwi
Reakcję alergiczną po zjedzeniu kiwi opisano po raz pierwszy w 1981 roku [3]. Od tego czasu zaobserwowano wzrost przypadków nadwrażliwości, a sama alergia na kiwi występuje u około 1-2% populacji [1]. Naukowcy zauważyli również, że reakcje alergiczne zdarzają się częściej u dzieci i dotyczą około 9% małych pacjentów. Choć problem ten nie jest tak powszechny, jak alergia na orzechy czy mleko, to jego występowanie rośnie. Warto więc zdawać sobie sprawę z potencjalnych zagrożeń.
Alergia na kiwi może wywołać różne objawy, począwszy od łagodnych do ciężkich reakcji układowych. Warto więc wiedzieć, jakie dolegliwości mogą wystąpić po kontakcie z tym owocem.
Objawy alergii na kiwi mogą dotyczyć różnych narządów i układów.
- Jedną z powszechnych dolegliwości jest tzw. zespół alergii jamy ustnej, który zwykle pojawia się w ciągu kilku minut od kontaktu z alergenem. Pierwsze oznaki to swędzenie ust i drapanie w gardle. Może pojawić się obrzęk warg, języka czy gardła, a także swędzenie w uszach.
- Niektórzy chorzy zaobserwowali też oznaki reakcji alergicznej ze strony układu pokarmowego np. ból brzucha, wymioty czy biegunka. Dolegliwości mogą również dotyczyć skóry, wysypka czy obrzęk mogą pojawić się zarówno w obrębie jamy ustnej, jak i na innych częściach ciała.
- Ponadto, część pacjentów zgłasza również objawy ze strony układu oddechowego, takie jak: świszczący oddech, uczucie zatkanego nosa, trudności w oddychaniu czy duszność.
- Do najbardziej niebezpiecznej reakcji alergicznej należy wstrząs anafilaktyczny. Ten stan cechuje się poważnymi trudnościami w oddychaniu, gwałtownym obniżeniem ciśnienia krwi, przyspieszonym tętnem oraz utratą świadomości. Jest to sytuacja, która stanowi potencjalne zagrożenie dla życia.
Metody diagnozowania alergii na kiwi
Jeżeli podejrzewamy, że cierpimy na alergię na kiwi, powinniśmy skonsultować się z alergologiem. Aby postawić rozpoznanie, lekarze zazwyczaj przeprowadzają dokładny wywiad medyczny oraz testy alergologiczne. Coraz częściej stosuje się też diagnostykę molekularną. Jej użycie pozwala na bardziej efektywne i precyzyjne rozpoznawanie alergii. Dodatkowo umożliwia lepsze zrozumienie przyczyn obserwowanych dolegliwości oraz identyfikację możliwych reakcji krzyżowych.
Alergeny kiwi
Do tej pory zidentyfikowano 13 alergenów kiwi, których nazwa pochodzi od łacińskiego terminu Actinidia deliciosa. W dostępnych testach diagnostyki molekularnej alergii można na ten moment wykryć 4 alergeny tego owocu: Act d 1, Act d 2, Act d 5 i Act d 10.
- Act d 1 czyli aktynidyna to główny alergen owocu. Należy do rodziny proteaz cysteinowych. Jest to najczęściej uczulające białko wśród pacjentów z alergią na kiwi. Alergia na to Act d 1 wiąże się z ciężkimi objawami systemowymi.
- Act d 2 to alergen, który należy do grupy białek podobnych do taumatyny. Alergia na to białko może wiązać się z reakcjami krzyżowymi z roztoczami kurzu domowego czy zarodnikami grzybów pleśniowych [4].
- Act d 5 to kiwelina. Jest to dość mało znane białko, które uczula około 4% pacjentów z alergią na kiwi.
- Act d 8 to białko obronne roślin. W Europie Wschodniej jest to najczęściej uczulający alergen kiwi. Ma podobną budowę do alergenu brzozy Bet v 1. Act d 8 jest odpowiedzialne za miejscowe reakcje w zespole alergii jamy ustnej oraz za reakcje krzyżowe z brzozą. Oznacza to, że podczas pylenia brzozy, pacjenci z alergią na kiwi mogą doświadczyć reakcji alergicznej [4].
- Act d 10 to alergen, który należy do grupy niespecyficznych białek transportujących lipidy (nsLTP). Jest częstą przyczyną zespołu alergii jamy ustnej czy anafilaksji.
- Act d 10 ma podobną budowę do alergenów obecnych w: moreli (Pru ar 3), morwie (Mor n 3), brzoskwini (Pru p 3), pomarańczy (Cit s 3), orzeszkach ziemnych (Ara h 9) i pyłku konopi (Can s 3). To oznacza, że pacjenci uczuleni na Act d 10, mogą doświadczyć reakcji alergicznej po spożyciu wspomnianych pokarmów [1].
Jak sobie radzić z alergią na kiwi?
- Zwróć uwagę na swoją dietę.
- Świadomie dbaj o swoje odżywianie, unikając pokarmów, które mogą wywołać u Ciebie reakcje alergiczne.
- Zawsze sprawdzaj etykiety produktów, które spożywasz, aby upewnić się, że nie zawierają kiwi ani innych składników, na które jesteś uczulony.
- W przypadku pojawienia się oznak alergii, działaj. Kiedy zauważysz łagodne objawy takie jak katar, wysypka czy swędzenie, konieczne zastosuj leki przeciwhistaminowe. Pamiętaj, aby przestrzegać dawki zleconej przez alergologa. Natomiast, gdy pojawią się cięższe objawy takie jak trudności w oddychaniu, gwałtowne obniżenie ciśnienia krwi, przyspieszone tętno oraz utrata świadomości, zastosuj adrenalinę. Lek ten podawany jest za pomocą automatycznego wtryskiwacza. Upewnij się, że członkowie Twojej rodziny lub współpracownicy wiedzą, jak podać lek w awaryjnych sytuacjach. Niepodanie adrenaliny wystarczająco szybko może skutkować śpiączką, a nawet śmiercią [1].
Podsumowanie:
Kiwi to wyjątkowy smaczny i wartościowy owoc. W swoim składzie ma dużą zawartość witamin, kwasów tłuszczowych czy minerałów. Jednak może być przyczyną alergii. Osoby podejrzewające u siebie alergie na kiwi powinny się skonsultować z alergologiem w celu postawienia diagnozy. W przypadku pacjentów, którzy otrzymali diagnozę, ważne jest unikanie tego owocu i zastosowanie odpowiedniej diety eliminacyjnej. Warto też pamiętać, aby szybko reagować, kiedy pojawią się objawy alergiczne, stosując leki przeciwhistaminowe lub adrenalinę w przypadku ciężkich objawów.
Weronika Gromek
