Alergia jajem się toczy
Jajo kurze jest uniwersalnym pokarmem spożywanym w większości rejonów świata. Wielu z nas rozpoczyna dzień od jajecznicy i nie wyobraża sobie przyjęć bez ciasta. Dodatkowo, jajka zawierają związki potrzebne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, np. białka, lipidy, cholesterol, czy karotenoidy [1]. Jednak oprócz zawartości wielu niezbędnych składników odżywczych, jajasą także źródłem alergenów. Obecnie zidentyfikowano w jajku 18 uczulających białek. Przyjrzymy się jednemu z nich, czyli owotransferynie oznaczanej jako Gal d 3.
Owotransferyna – co to jest?
Owotransferyna jest trzecim głównym alergenem jaja kurzego, zaraz po Gal d 1 i 2 [2].Alergia na to białko dotyczy ok. 22% uczulonych na jajko [3] i występuje częściej u dzieci niż u dorosłych [1]. Owotransferyna odpowiada za aktywność przeciwbakteryjną, m. in. przeciwko bakteriom Escherichia coli, czy Salmonella enterica [4]. To działanie zawdzięcza swojej zdolności wiązania jonów żelaza, które są niezbędne drobnoustrojom do wzrostu. Łącząc się z żelazem, Gal d 3 odbiera komórce bakteryjnej składniki potrzebne do namnażania się. To prowadzi do zahamowania rozwoju infekcji [4].
Ostatnie badania wykazały też właściwości przeciwwirusowe i przeciwzapalne owotransferyny [1,4].
Fakty o owotransferynie
Gal d 3 to alergen wrażliwy na działanie temperatury [2]. Jest to dobra informacja dla osób z alergią wyłącznie na to białko. Nie muszą one całkowicie eliminować jajek ze swojej diety. Gotowanie jajka przez co najmniej 10 minut, smażenie lub pieczenie znacząco obniżają alergizujące działanie owotransferyny [5].
Gal d 3 znajduje się wyłącznie w białku jaja, dlatego spożywanie samego żółtka powinno być bezpieczne dla uczulonych na ten alergen[10]. Ważne jest jednak, aby jakąkolwiek próbę wprowadzenia jajek do diety alergik skonsultował wcześniej z lekarzem.
Objawy alergii na owotransferynę
Gal d 3 jest alergenem pokarmowym, dlatego najczęstsze objawy nadwrażliwości na owotransferynę to wymioty, ból brzucha i biegunka [6]. Alergia na jajko może się również przejawiać astmą i nieżytem nosa po inhalacji cząsteczek unoszących się podczas, np. pieczenia lub smażenia [7]. W przypadku kontaktu skóry z surowym białkiem jaja, alergik może zauważyć u siebie pokrzywkę lub objawy atopowego zapalenia skóry[8,9].
Co zrobić z alergią na owotransferynę?
Najprostszą metodą radzenia sobie z alergią na owotransferynę jest unikanie jajek i produktów, które je zawierają. Taka eliminacja może jednak prowadzić do braku wielu niezbędnych składników odżywczych w diecie [9]. Warto więc, przed podjęciem takiej decyzji, wykonać testy molekularne. Tego typu diagnostyka pozwoli na oznaczenie konkretnych alergenów jaja wywołujących uczulenie. Pomoże to w dobraniu odpowiedniej diety dla alergika. W przypadku wrażliwego na temperaturę Gal d 3, nie musimy być aż tak restrykcyjni. Jeśli przy alergii tylko na to białko wprowadzimy do diety długo gotowane, usmażone lub upieczone jajko, objawy najprawdopodobniej nie wystąpią. Warto jednak pamiętać, że czas obróbki termicznej ma znaczenie w zmniejszeniu działania alergizującego. W przypadku gotowania jest to co najmniej 10 minut [5].
Oznacza to, że uczulenie na owotransferynę nie musi prowadzić do całkowitego odstawienia produktów jajecznych.
Alergia na jajka jest u większości dzieci przemijająca. Ok. 2/3 uczulonych wyrasta z niej do 5. roku życia [9] i w późniejszych latach może bezpiecznie spożywać jaja i ich produkty. W poprawie tolerancji pomocna może okazać się immunoterapia. Obecnie jednak badania skupiają się na ochronie pacjenta po przypadkowym spożyciu alergenu, niż na pełne odczulanie na jaja [6]. Z tego powodu nie jest to dostępna metoda zwalczania tego typu alergii.
Kamila Jaworska
