- Przed nami kolejne w tym roku wydarzenie organizowane przez Polskie Towarzystwo Alergologiczne. Czy Forum Ekspertów kierowane jest tylko do specjalistów? A jeśli tak, to do przedstawicieli jakich dziedzin?
– Kliniczne Forum Ekspertów to cykliczne spotkanie organizowane przez PTA już od 2009 roku. Nazwa wydarzenia rzeczywiście wskazuje na jego ekspercki charakter, ale oczywiście jesteśmy otwarci na wszystkich. Zapraszamy specjalistów, którzy na co dzień pracują z alergiami, ze schorzeniami układu oddechowego ( zwłaszcza z astmą) lub szczególnie interesują się tym, jak mądrze i skutecznie zajmować się tymi chorobami. Dlatego będziemy gościć podczas forum alergologów, pulmonologów, pediatrów oraz farmaceutów. Dla tej ostatniej grupy przygotowaliśmy specjalną ofertę edukacyjną w formie „Dnia Farmaceuty” . W jego trakcie przybliżymy farmaceutom specyfikę chorób alergicznych oraz ich terapii. Ich rola w tym procesie jest nieoceniona. To właśnie często do nich, jako pierwszych, zgłasza się pacjent z reakcją alergiczną, np. skóry, nosa czy oka. Dzięki odpowiedniej wiedzy przekazanej przez naszych ekspertów, farmaceuci mogą odpowiednio poprowadzić taką osobę.
- Wybór głównych tematów forum, przynajmniej częściowo wydaje się oczywisty. Alergia i astma są codziennością lekarzy alergologów. Zastanawiające jest jednak, dlaczego w tytule forum pojawia się również obturacyjna choroba płuc, która z alergią ma niewiele wspólnego…
– Patrzymy na przewlekłe choroby układu oddechowego holistycznie. POChP rzeczywiście nie jest chorobą alergiczną. Astma i POChP to dwa różne schorzenia, które mają dużo podobnych cech i wielu lekarzom sprawiają trudności w różnicowaniu. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że często brak właściwego leczenia astmy prowadzi do niecałkowicie odwracalnej obturacji typowej dla POChP. Dodatkowo, wielu alergologów jest jednocześnie pulmonologami, a wielu pulmonologów ma także specjalizację alergologiczną. To przenikanie specjalizacji jest czymś naturalnym, dlatego nasza oferta edukacyjna jest tak szeroka. Od samego początku Kliniczne Forum Ekspertów łączyło tematykę alergologiczną i pulmonologiczną. Stąd też hasło tegorocznego Forum: „Alergia, Astma, POChP – choroby narodowe. Czas działać!”. Chcemy w ten sposób zwrócić uwagę, jak nadal wielkim wyzwaniem są te schorzenia. Borykają się z nimi nie tylko lekarze, ale także całe społeczeństwo i system opieki zdrowotnej. Nie oznacza to, że w trakcie Forum nie skupimy się na innych tematach. Wśród nich pojawi się ciągle niedoceniania immunoterapia, niezwykle istotne alergie pokarmowe czy też, wymagające naszego szczególnego zainteresowania, alergie na leki.
- Co oznacza, że astma, alergia i POChP są chorobami narodowymi? Czy pacjentów z tymi schorzeniami jest tak wielu, czy może wymienione choroby są specjalnością naszego kraju?
– Szacujemy rejestrowaną przez NFZ zachorowalność na astmę na ok. 2,2 miliona ludzi w naszym kraju. Natomiast obecne trendy wskazują na stopniowy i nieprzerwany przyrost liczby chorych w najbliższej dekadzie. Inna rzecz, że sfinansowane przez Ministerstwo Zdrowia badania epidemiologiczne na losowej próbie 50 tysięcy mieszkańców Polski, pokazało że objawy astmy ma 12% badanych, czyli w skali kraju prawie 4,5 miliona osób. To pokazuje poziom niedodiagnozowania tej choroby. Jeśli chodzi zaś o alergie, to tu statystyki są jeszcze ciekawsze. Według największego polskiego badania epidemiologicznego w zakresie alergii, ECAP z 2008 roku, w zależności od regionu i płci, cechy alergii deklarowało do 40% osób. Natomiast dodatnie wyniki testów na powszechnie występujące alergeny uzyskano u takiego samego odsetka chorych. Na marginesie należy dodać, że przedwojenne podręczniki medycyny określały alergie jako problem medyczno-społeczny dotykający ok. 1% społeczeństwa… POChP jest szacowane różnie, natomiast można przyjąć, że dotyczy kilkunastu procent mężczyzn i kilku procent kobiet po 50 roku życia. W zakresie epidemiologii tych chorób nie odbiegamy szczególnie od krajów europejskich. Statystyki niektórych schorzeń (zwłaszcza astmy czy alergii pokarmowych) bywają w nich nawet nieco wyższe (może z wyłączeniem POChP), ale niestety w tym aspekcie powoli doganiamy najbardziej rozwinięte kraje Zachodu.
- Jeśli choroby alergiczne i pulmonologiczne można określić już epidemią, to czy krajowy system ochrony zdrowia, przewiduje programy, dzięki którym można monitorować rozwój tych chorób, skutecznie je leczyć, a także im przeciwdziałać?
– Jak widzimy astma i POChP, nie mówiąc już o chorobach alergicznych, są wielkim wyzwaniem w naszym kraju. Natomiast nie mamy centralnych programów walki z tymi chorobami. Jest wiele projektów oddolnych, wywodzących się ze środowisk eksperckich lub pacjenckich. Ich celem jest walka ze skutkami tych chorób oraz zwrócenie uwagi decydentów na ich skalę i problem jaki stanowią dla społeczeństwa i systemu zdrowia. Jednym z nich jest Koalicja na rzecz Leczenia Astmy, utworzona przez Polskie Towarzystwo Alergologicze. Inicjatywa, ma na celu szerokie działania na rzecz poprawy diagnostyki i terapii astmy. Prezydium Koalicji prowadzi rozmowy z Ministerstwem Zdrowia i Narodowym Funduszem Zdrowia, organizuje debaty i konferencje medialne, przygotowuje materiały edukacyjne dot. astmy, promuje najnowsze i najbezpieczniejsze metody leczenia astmy. Wszystko po to, by komfort życia chorego z astmą był coraz lepszy. Mamy w Polsce doskonałych specjalistów od leczenia astmy, a także dostęp do najlepszych obecnie metod terapii tej choroby. Niestety są to ciągle niewykorzystane przez wielu pacjentów możliwości. Niewykorzystane z różnych, często systemowych przyczyn. Najlepiej świadczą o tym liczby. W Polsce od momentu pierwszych objawów astmy do jej rozpoznania mija 7,5 roku. 36% chorych otrzymuje wstępnie błędną diagnozę, a 79% pacjentów nie ma pisemnego planu leczenia astmy. Koalicja na rzecz Leczenia Astmy chce radykalnie poprawić ten stan.
- Do Warszawy przyjadą krajowi specjaliści oraz lekarze – praktycy, doskonale orientujący się w sytuacji pacjentów z astmą, alergią i POChP. Czy, zapewne cenne, wnioski i spostrzeżenia z konferencji mają szansę trafić do decydentów odpowiedzialnych za kształt krajowej ochrony zdrowia?
– Cel Klinicznego Forum Ekspertów jest przede wszystkim naukowy. Nie oznacza, ale nie oznacza to jednak, że wnioski z naszego spotkania mają się zamknąć tylko i wyłącznie w grupie lekarzy. Zgodnie z hasłem Forum chcemy działać. Dla przykładu – przyszłością leczenia chorób alergicznych są terapie biologiczne. Jest to wręcz rewolucja w leczeniu np. ciężkiej astmy, która dotyka tysięcy osób w Polsce. Dlatego naszym i Koalicji celem będzie jak największa promocja terapii biologicznej wśród decydentów. Polskie Towarzystwo Alergologiczne już od dłuższego czasu podejmuje starania o rozwój programów lekowych, w ramach których odbywa się taka terapia, ale przede wszystkim o jak najszersze włączanie do nich kolejnych grup chorych. Następnym polem wymagającym naszego szczególnego starania jest immunoterapia, która z różnych przyczyn również nie wykorzystuje swojego potencjału. Odczulanie jest najlepszą i najskuteczniejszą metodą ograniczania negatywnych skutków wielu chorób alergicznych, a ciągle wielu pacjentów nie chce lub nie może jej stosować. Tu również Polskie Towarzystwo Alergologiczne nieustannie apeluje do Ministerstwa o jak najszerszy dostęp do tej metody poprzez odpowiednią refundację i rozwiązania systemowe umożliwiające faktyczną dostępność immunoterapii. Kolejny wątek dotyczy opieki nad dziećmi zagrożonymi anafilaksją w szkole. Wstrząs po użądleniu czy posiłku z alergenem może być śmiertelnie niebezpieczny. Dlatego nasze Towarzystwo rozmawia z Ministerstwem Zdrowia i Ministerstwem Edukacji i Nauki nad wdrożeniem przystępnych dla nauczycieli i personelu szkolnego procedur opieki nad dzieckiem zagrożonym wstrząsem anafilaktycznym. Mamy nadzieję, że stanie się to wkrótce.
Dziękuję za rozmowę
Agnieszka Kalinowska
VII Klinicznym Forum Ekspertów odbędzie się w dniach 29 września – 1 października 2022 r. w Warszawie.
Więcej szczegółów w linku: https://forum2022.pta.med.pl/
