Objawy po ukąszeniu u osób z alergią i bez
Pamiętajmy, że nie każde użądlenie przez owada objawi się reakcją alergiczną. Oczywiście nie dotyczy to sytuacji, gdy mamy potwierdzoną alergię na jad owadów. Co w przypadku, kiedy takiej wiedzy nie mamy? Skąd będziemy wiedzieć, z jakim typem reakcji mamy do czynienia?
U osób, które nie są uczulone na jad owadów, w miejscu użądlenia mogą pojawić się takie objawy jak:
- niewielki obrzęk,
- bolesność czy zaczerwienienie.
Zwykle ustępują w ciągu 24 godzin mają słabe nasilenie. Jest to reakcja fizjologiczna, normalna dla naszego stanu zdrowia. Jednak czasem zdarza się, że w wyniku wprowadzenia bakterii do skóry przez owada, może dojść do przedłużenia reakcji miejscowej, czyli wtórnego zakażenia. Zazwyczaj zdarza się wtedy, kiedy użądli nas osa. Dodatkowo takim objawom może towarzyszyć gorączka lub powiększenie węzłów chłonnych [1].
W przypadku reakcji alergicznej, wyróżnia się cztery stopnie uogólnionych objawów występujących po użądleniu:
- W pierwszym stopniu może pojawić się pokrzywka, swędzenie skóry, uczucie niepokoju lub ogólne osłabienie.
- Drugi stopień dotyczy przynajmniej jednego objawu z pierwszego stopnia, któremu towarzyszą również nudności i wymioty, ucisk w klatce piersiowej, zawroty głowy, ból brzucha, biegunka, obrzęk naczynioruchowy.
- W przypadku trzeciego stopnia, pojawiają się objawy z pierwszego i drugiego oraz osłabienie, duszności, chrypka, świszczący oddech czy zaburzenia mowy, z czego muszą pojawić się przynajmniej dwa.
- Czwarty stopień obejmuje występowanie któregoś z objawów z powyższych stopni albo co najmniej dwu z wymienionych: niskie ciśnienie tętnicze, sinica, utrata przytomności, nietrzymanie moczu lub stolca a nawet zapaść [2].
Co robić kiedy użądli nas owad?
- Gdy mamy do czynienia z niewielką reakcją miejscową, powinniśmy jak najszybciej usunąć żądło – podważyć je za pomocą pęsety, igły lub paznokcia. Następnie należy zdezynfekować miejsce użądlenia.
- W razie dużej reakcji miejscowej, trzeba schłodzić skórę po użądleniu lodem. Można też zastosować okład z sody lub specjalny żel łagodzący na użądlenia, a także podać leki przeciwbólowe lub przeciwhistaminowe.
- Kiedy pojawia się duża reakcja miejscowa w obrębie gardła i jamy ustnej, należy postarać się o zapewnienie dostępu do świeżego powietrza oraz jak najszybciej wezwać pogotowie ratunkowe. Potem trzeba usunąć żądło poprzez podważenie. Pamiętajmy, że szerszenie i osy nie zostawiają żądła. Jeżeli osoba połknęła owada, powinna wypić zimny napój albo kostki lodu aby zahamować obrzęk gardła. Przez cały ten czas należy pozostać przy poszkodowanym i obserwować objawy dopóki nie przyjedzie pomoc medyczna.
- W przypadku alergików na jad owadów, którzy posiadają strzykawkę z adrenaliną – należy podać ją jak najszybciej domięśniowo w zewnętrzną część uda.
- Gdy wystąpi reakcja anafilaktyczna, pierwszą czynnością powinna być ocena stanu ogólnego poszkodowanego oraz uspokojenie go. Następnie, w zależności od objawów, należy ułożyć osobę w pozycji:
– siedzącej – kiedy pojawi się niewydolność oddechowa,
– leżącej z nogami ku górze – gdy spada ciśnienie tętnicze,
– bocznej ustalonej – w przypadku utraty przytomności lub wymiotów.
Kolejnym krokiem jest usunięcie żądła oraz wezwanie pogotowia ratunkowego [3].
Użądlenie przez owada – o czym jeszcze pamiętać?
Na jakie kwestie trzeba zwrócić uwagę po użądleniu przez owada błonkoskrzydłego w wywiadzie lekarskim?
- identyfikacja owada,
- w jakich okolicznościach doszło do użądlenia, czy stało się to podczas wykonywania konkretnych czynności np. picia,
- obecność w pobliżu uli,
- liczba użądleń,
- obecność żądła,
- analiza występujących objawów [2].
Jak zapobiegać użądleniom?
Użądlenia nie zawsze da się całkowicie uniknąć, gdyż może zdarzyć się w niespodziewanym przez nas miejscu i momencie. Ale możemy zminimalizować ryzyko, stosując się do kilku zasad:
- Starajmy się unikać jaskrawych kolorów ubrań, ponieważ przyciągają one owady. Wybierajmy raczej biel, beż czy zieleń.
- Kiedy jesteśmy w miejscach, gdzie może być wiele os lub pszczół, zakładajmy bluzki z długim rękawem, długie spodnie i kapelusz.
- Unikajmy spacerów po łące, sadach lub innych miejscach z dużą ilością kwitnących roślin.
- Nie jedzmy na dworze słodkich produktów takich jak dżemy, lody czy owoce.
- Zasłaniajmy miski i inne pojemniki z jedzeniem i piciem znajdujące się na zewnątrz oraz zamykajmy kosze na odpadki i resztki żywności.
- Pamiętajmy, że używanie silnych perfum i dezodorantów, a także zapach potu przyciąga owady.
- Unikajmy chodzenia boso po trawie.
- Gdy widzimy, że pszczoła lub osa użądliła osobę z naszego otoczenia, oddalmy się minimum na 50 metrów w celu uniknięcia przybycia innych owadów.
- Zasłaniajmy głowę w przypadku ataku owadów [1].
- W razie potwierdzonej alergii na jad owadów, rozważmy immunoterapię.
Natalia Gajek
