Start i zakończenie sezonu pylenia konkretnych roślin zależy od położenia i warunków klimatycznych występujących w danym roku. Wpływ na czas pylenia mają również panujące warunki podczas wykształcania kwiatostanów [1]. Jakie alergeny mogą nam więc doskwierać w marcu?
Pylenie w marcu leszczyny i olszy
Najczęściej pyłek leszczyny pojawiał się dotąd w powietrzu w lutym. Natomiast w minionym roku i w obecnym, ze względu na dość łagodną zimę, leszczyna rozpoczęła pylenie już w styczniu. Co więcej, kiedy pylenie się rozpocznie, nie zatrzymają go niższe temperatury. Dla leszczyny nawet 12 stopni poniżej zera nie jest przeszkodą w uwalnianiu pyłku [11].
Jak informują specjaliści, wyższe stężenie pyłku leszczyny odnotowuje się z reguły na terenach podmiejskich, w pobliżu sadów leszczynowych oraz ogródków działkowych. W 2019 roku specjaliści przebadali poziom stężenia ziaren leszczyny w 12 dużych miastach Polski. Bezkonkurencyjny okazał się Lublin. Za przyczynę tak dużych ilości pyłku uznano potężną liczbę plantacji tej rośliny w regionie.
W marcu alergikom nie odpuści również olsza. Już w tej chwili, według danych Katedry Toksykologii i Chorób Środowiskowych Collegium Medicum UJ, jej stężenie w powietrzu jest bardzo wysokie. Na podobnym poziomie będzie utrzymywać się przez cały marzec.
Co bardzo istotne, zarówno pyłki leszczyny, jak i olszy mogą wchodzić w reakcje krzyżowe z pyłkami brzozy, a także z niektórymi orzechami i owocami.
Pylenie wierzby
Kolejną rośliną, która pyli w marcu, jest wierzba. Początkowo stężenie jej alergenów w powietrzu może nie być zauważalne. Natomiast w drugiej części miesiąca zwiększy swoją intensywność. W Polsce można spotkać około 26 różnych odmian tej rośliny, najczęściej w postaci krzewów, lecz także w formie drzewiastej. Specjaliści uważają, że pyłek wierzby może powodować nasilone objawy alergicznego nieżytu nosa (kataru), zapalenia spojówek, a nawet astmy. Dotyczy to głównie osób, które są uczulone na pyłek drzew, w szczególności brzozy [2].
Cis i topola w gronie marcowych alergenów
Z alergenami cisu mieliśmy do czynienia już w lutym. Natomiast szczyt pylenia tej rośliny przypadnie właśnie w marcu. Drzewa z rodziny cisowatych często są sadzone w parkach czy ogrodach, natomiast w naturalnych warunkach występują rzadko [3].
Do grona marcowych alergenów dołączy także topola. Jej pylenie będzie początkowo przebiegało łagodnie, a szczyt osiągnie dopiero w kwietniu [4]. W naszym kraju rosną trzy gatunki tego drzewa: topola biała i czarna – głównie nad rzekami oraz osika – w różnych typach lasów. Pyłki topoli należą do słabych alergenów, na które reagują nieliczni alergicy [5].
Pylenie w marcu zamknie brzoza
Brzoza rozpoczyna pylenie na przełomie marca i kwietnia, choć w powietrzu już zaczynają się pojawiać pojedyncze pyłki brzozy [8]. Co ciekawe, jeden kwiat brzozy może wytworzyć aż 20 tysięcy ziaren pyłku, natomiast jeden kwiatostan nawet 5 milionów [6]. Ponadto pyłek tych drzew jest głównym powodem wiosennej pyłkowicy w Europie, czyli uczulenia na pyłki roślin wiatropylnych [7].
Uwaga na pleśnie
Nie można również zapomnieć o pleśniach. Ich stężenie jest średnie lub niskie, ale wykazuje tendencję wzrostową [8]. Natomiast niektórzy alergicy mogą już odczuwać objawy. Cladosporium jest najczęściej występującym na świecie rodzajem grzybów pleśniowych. Jego zarodniki są niewielkich rozmiarów, dlatego aby wywoływały objawy uczulenia, stężenie Cladosporium musi osiągnąć wysoki poziom [9]. Drugim najpopularniejszym rodzajem jest Alternaria. Zasiedla glebę, obumierającą roślinność, ale może pojawić się też w domach. Do rozwoju Alternaria przyczynia się wysoki poziom wilgotności powietrza oraz umiarkowanie wysoka temperatura [10].
Jakie objawy alergii na pyłki?
Alergia na pyłki bywa bardzo uciążliwa dla pacjentów. Jest uważana za najczęstszą przyczynę sezonowego alergicznego nieżytu nosa [14]. Objawy, jakie towarzyszą osobom uczulonym na pyłki leszczyny i innych drzew, mogą stopniowo się rozwijać, w zależności od stężenia ziaren w powietrzu. Oprócz obfitego kataru typowe objawy występujące przy alergii na pyłki to:
- wydzielina z nosa
- świąd nosa
- kichanie
- łzawienie, zaczerwienienie i pieczenie spojówek.
Alergia na pyłki może również powodować astmę. Natomiast w wyniku reakcji krzyżowej z pokarmami, może też objawiać dolegliwościami ze strony układu pokarmowego.
Agnieszka Kalinowska
