Co kryje się w kołdrze, czyli roztocze pod lupą - Strefa Alergii
Strefa Alergii | ABC Alergii

Co kryje się w kołdrze, czyli roztocze pod lupą

/ 5.

Do przeczytania w 3 minuty
Są małe, bardzo uciążliwe i uczulają 20% Polaków [1]. Wiemy jakie powodują objawy oraz jak się przed nimi bronić… Ale czy kiedykolwiek zastanawialiście się jak wyglądają te małe organizmy, które potrafią narobić tyle problemów? Przyjrzyjmy się bliżej tym pajęczakom i ich życiu.

O pajęczakach ciekawostek kilka

Roztocze w kołdrze nie są łatwo widoczne. Gołym okiem na próżno ich szukać. Dlaczego? Ponieważ są bardzo małe, mierzą od kilkuset mikrometrów do jednego milimetra, dlatego nawet ich nie zauważamy. Mała nie jest za to liczba gatunków tych pajęczaków. Powszechnie, występuje ich nawet 30 tysięcy, a tych w otoczeniu domowym około 130. Roztocze żyją średnio około 3-4 miesiąca. Pod koniec cyklu rozwojowego samica składa od 30 do 50 jaj, które są pierwszym stadium rozwoju pajęczaków [2]. Kolejne to prelarwa i larwa, następnie protonimfa oraz tritonimfa, aż w końcu roztocze staje się samicą lub samcem, czyli osiąga stadium imaginalne. Co ciekawe, 70-80% ich masy ciała to woda [3].

Zastanówmy się, jak roztocze w ogóle wygląda. Okazuje się, że kolory pajęczaków mogą być bardzo różne. Spotykamy zielone, czerwone, a nawet mlecznobiałe i niemalże bezbarwne. Ciemny wygląd pajęczaka może wynikać z obecnego w przewodzie pokarmowym pożywienia lub guaniny, czyli rodzaju związku chemicznego. Większość z roztoczy ma 4 pary odnóży, zakończonych pazurkami, z wyjątkiem larw, które mają trzy. Służą one do przemieszczania się, ale też do przywierania do powierzchni np. do sierści. Natomiast całe ciało pajęczaków jest pokryte różnymi kolcami o funkcjach zmysłowych [5]. Oczywiście sam nasz wzrok nie jest na tyle doskonały by takie szczegóły mógł zobaczyć.

roztocze, roztocze kurzu domowego, pajęczaki, roztocze w kołdrze

Warunki życia roztoczy – najlepiej w kołdrze

Jak długo żyje roztocze? Średnia długość życia pajęczaków wynosi od miesiąca do 5 miesięcy, chociaż najczęściej są to 3-4 miesiące. Długość cyklu rozwojowego jest zależna od takich czynników, jak gatunek, temperatura i wilgotność otoczenia pajęczaków, a także od dostępności do pokarmu. Sprawdźmy więc, czym żywią się roztocze? Okazuje się, że głównym składnikiem ich diety jest ludzki i zwierzęcy naskórek, ale też cząstki naszego pożywienia, bakterie, grzyby, pyłki roślin i włókna roślinne. Żywność jest przez nie rozdrabniana, a następnie wpychana do jamy przedustnej. Narządy gębowe poruszają się dzięki ciśnieniu hydrostatycznemu oraz mięśniom [3].

Te małe i niepozorne stworzenia są zwykle ciepłolubne, gdyż najlepsza temperatura do ich rozwoju to około 20-30 stopni. Bardzo korzystne warunki dla roztoczy to nie tylko lato, ale również sezon grzewczy, kiedy kurz unosi się razem z podgrzanym powietrzem. Natomiast kiedy jest zimniej, cykl życia może się wydłużyć. Mają wtedy także większą odporność na wysuszenie. Przy temperaturze 55 stopni ich żywotność się kończy [2, 3].

Gdzie roztocze najchętniej zamieszkuje w naszych czterech kątach? Przede wszystkim w otoczeniu naszego łóżka, czyli w materacu, kołdrze, kocu czy poduszce. To idealne miejsca do tego, aby móc spokojnie żywić się naszym naskórkiem [4]. Mikroorganizmy żyją sobie z nami w tak dużych ilościach, o jakich sobie nie zdajemy nawet sprawy. Już po miesiącu spania na nowym materacu, znajduje się w nim około 12,5 tysiąca roztoczy. Natomiast po roku liczba ta wynosi około 15 tysięcy. Z biegiem czasu ilość roztoczy sięga od 100 tysięcy do nawet 10 milionów [6].

Natalia Gajek

[1] Stelmach M., Podjezykowa immunoterapia dla osób uczulonych an roztocze kurzu domowego refundowana od lipca, Kurier Medyczny, 4/2023.
[2] Samoliński B., Alergia na roztocze kurzu domowego. Diagnostyka i terapia. Alergia, 2016, 3: 39-42.
[3] Solarz K., Biologia roztoczy kurzu domowego, Alergoprofil 2008, 4, nr 1, 2-11.
[4] Rapiejko P., Domowe sposoby unikania alergenów roztoczy kurzu domowego, Medycyna praktyczna, https://www.mp.pl/pacjent/alergie/lista/64380,domowe-sposoby-unikania-alergenow-roztoczy-kurzu-domowego [dostęp: 20.09.23].
[5] Boczek J., Blaszak Cz., Roztocze (Acari). Znaczenie w życiu i gospodarce człowieka, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2016.
[6] Roztocza kurzu domowego. Sprawdź, co żyje w naszych domach, https://plantpur.pl/Roztocza-kurzu-domowego-Sprawd%C5%BA-co-%C5%BCyje-w-naszych-domach [dostęp: 6.10.23].