Kilka słów o gruszce
Gruszka ma niezwykle wszechstronne zastosowanie w kuchni. Znajdziemy ją w sałatkach, dżemach, kompotach, a także w wielu deserach i daniach głównych. Doskonale komponuje się z serem i orzechami, co sprawia, że jest popularnym składnikiem przystawek w Zachodniej Europie. W daniach głównych gruszkę wykorzystuje się do nadania słodkiego smaku mięsnym potrawom.
Owoc ten często kojarzy się z soczystym miąższem oraz dużą zawartością witaminy C [1]. Zawiera również dużą ilość mikroelementów takich jak w fosfor, wapń, magnez, sód, miedź czy żelazo [2]. Niestety, mimo że ma tak cenne wartości odżywcze, gruszka może być także źródłem problemów alergicznych.
Alergia na gruszkę
Według najnowszych badań z alergią pokarmową zmaga się od 6 do 8% dzieci i około 3% dorosłych [3]. Większość pacjentów cierpi z powodu uczulenia na jeden z alergenów tzw. wielkiej dziewiątki. Należą do niej: mleko krowie, jaja, ryby, skorupiaki, mięczaki, orzechy, orzeszki arachidowe, soja, pszenica i sezam.
Natomiast pierwotna alergia na gruszkę jest dość rzadka. Oznacza to, że tylko niewielka liczba osób ma bezpośrednie uczulenie na białka gruszki jako pierwotny alergen. Natomiast dużo częściej objawy po spożyciu tego owocu mogą pojawiać się przy alergii na pyłki brzozy, w wyniku reakcji krzyżowych między pokarmem a pyłkami roślin. Takie zjawisko nazywane jest zespołem pyłkowo-pokarmowym (ang. pollen food allergy syndrome, czyli PFAS).
Wiele alergenów (znajdujących się m.in. w owocach i pyłkach) ma podobną budowę chemiczną. W zespole PFAS po spożyciu gruszki układ odpornościowy błędnie identyfikuje ją jako alergen związany z brzozą. Osoby z zespołem pyłkowo-pokarmowym powinny więc unikać spożycia pokarmów, które powodują reakcje krzyżowe z alergenami wziewnymi.
Alergia na gruszkę – objawy
Objawy alergii na gruszkę potrafią przyjąć różne formy. Mogą manifestować się zarówno w obrębie układu pokarmowego, jak i w innych częściach organizmu. Jednym z najczęstszych objawów jest alergiczny nieżyt nosa. Charakteryzuje się wodnistą wydzieliną, która daje uczucie zatkanego nosa. Pacjenci czasami zgłaszają również kaszel czy świąd okolicy oczu i nosa [4].
Kolejną częstą dolegliwością jest tzw. zespół alergii jamy ustnej (ang. oral food syndrome – OAS). Pojawia się w przeciągu kilku minut od kontaktu z alergenem. Pierwsze objawy to swędzenie ust i drapanie w gardle. Dodatkowo mogą wystąpić: obrzęk warg, języka czy gardła, a także uczucie swędzenia w uszach.
- Ponadto naukowcy zauważyli, że alergeny gruszki mogą wywoływać kontaktowe zapalenie skóry [5]. Dolegliwości mogą pojawić się zarówno w obrębie jamy ustnej, jak i w innych lokalizacjach. Najczęstszym objawem jest uczucie świądu, ale także rumień i pęcherzyki, które mogą się złuszczać.
- Niektórzy chorzy zaobserwowali też oznaki reakcji alergicznej ze strony układu pokarmowego, np. ból brzucha czy nudności.
- Do najcięższych reakcji alergicznych zaliczamy wstrząs anafilaktyczny. Jest to dość rzadkie zjawisko w przypadku alergii na gruszkę. Natomiast charakteryzuje się poważnymi problemami w oddychaniu, gwałtownym spadkiem ciśnienia krwi, zwiększonym tętnem. Wstrząs anafilaktyczny to stan, który stwarza poważne ryzyko dla zdrowia i życia [6,7].
Metody diagnozowania alergii na gruszkę
Jeżeli podejrzewamy, że mamy alergię na gruszkę, warto skonsultować się z alergologiem. Lekarz w celu ustalenia diagnozy zazwyczaj przeprowadza szczegółowy wywiad oraz kieruje na testy alergiczne. Coraz częściej stosuje się też diagnostykę molekularną. Jej użycie pozwala na bardziej efektywne i precyzyjne rozpoznawanie alergii. Ponadto pomaga lepiej zrozumieć przyczyny objawów oraz ustalić możliwe reakcje krzyżowe [8].
Alergeny gruszki
Do tej pory zidentyfikowano około pięciu alergenów gruszki, których nazwa pochodzi od łacińskiego terminu Pyrus communis, oznaczającego gruszę zwyczajną. Naukowcy zauważyli, że najwięcej alergenów znajduje się w świeżych owocach. Ugotowanie lub upieczenie gruszek może zmniejszać ich zdolność do wywoływania alergii. Ponadto dużo więcej alergizujących białek znajduje się w skórce niż w miąższu. Osoby z alergią na gruszki powinny zachować ostrożność i przed spożyciem owocu w jakiejkolwiek formie skonsultować się z lekarzem alergologiem.
Najważniejsze alergeny gruszki:
- Pyr c 1 jest głównym alergenem gruszki. Oznacza to, że uczula ponad 50% pacjentów z alergią na ten owoc. Często reaguje krzyżowo z innymi białkami o podobnej budowie, zwłaszcza z alergenem wziewnym pyłku brzozy Bet v 1 i białkiem pokarmowym Mal d 1 w jabłku.
- Pyr c 3 to alergen, który należy do grupy białek transportujących lipidy (LTP). Białko to znajduje się głównie w skórce gruszki.
- Pyr c 4 należy do rodziny profilin. Bardzo często reaguje krzyżowo z alergenem wziewnym brzozy Bet v 2 i białkiem pokarmowym mango Man i 3.
- Pyr c 5 to alergen należący do grupy reduktaz, dość rzadko uczula pacjentów z alergią na gruszkę.
- Pyr py 2 należy do rodziny taumatyn. Jest to również dość rzadko uczulający alergen.
Jak sobie radzić z alergią na gruszkę?
- Monitoruj uważnie swoją dietę.
- Bądź świadomy swojego sposobu żywienia i unikaj potraw, które mogą wywołać
u ciebie reakcje alergiczne. - Regularnie sprawdzaj etykiety produktów, które spożywasz, aby mieć pewność, że nie zawierają gruszki ani innych składników, na które jesteś uczulony.
- W przypadku pojawienia się oznak alergii reaguj natychmiast. Jeśli zauważysz łagodne objawy, takie jak katar, wysypka lub swędzenie, sięgnij po leki przeciwhistaminowe. Pamiętaj, aby stosować dawkę zgodnie z zaleceniami alergologa. Natomiast gdy wystąpią poważniejsze objawy, takie jak trudności w oddychaniu, gwałtowny spadek ciśnienia krwi, przyspieszone tętno i utrata przytomności, zastosuj adrenalinę. Ten lek podaje się za pomocą automatycznego wstrzykiwacza lub ampułkostrzykawki. Upewnij się, że rodzina i współpracownicy znają sposób podawania adrenaliny w sytuacjach nagłych. Niepodanie leku może prowadzić do zagrożenia zdrowia lub życia.
Weronika Gromek
