Kilka słów o gruszce
Gruszka to owoc, który często kojarzy się z delikatnym smakiem, soczystym miąższem oraz dużą zawartością witaminy C [1]. Ten wartościowy owoc zawiera również dużą ilość mikroelementów takich jak w fosfor, wapń, magnez, sód, miedź czy żelazo [2]. W kuchniach na całym świecie możemy się spotkać z gruszką zarówno w deserach jak i daniach głównych. Niestety mimo swoich wartości odżywczych, owoc może być także źródłem problemów alergicznych.
Gruszka to owoc o niezwykle wszechstronnym zastosowaniu w kuchni. Znajdziemy ją w sałatkach, dżemach, kompotach, a także jako część wielu deserów. Jej słodki smak doskonale łączy się z serem i orzechami, co sprawia, że jest popularnym składnikiem przystawek w Zachodniej Europie. W daniach głównych gruszkę wykorzystuje się do nadania słodkiego smaku mięsnym potrawom.
Alergia na gruszkę
Według najnowszych badań z alergią pokarmową zmaga się od 6 do 8% dzieci i około 3% dorosłych [3]. Większość pacjentów cierpi z powodu uczulenia na jeden
z alergenów tzw. „Wielkiej Ósemki”. Należą do niej: mleko krowie, jaja, ryby, skorupiaki, mięczaki, orzechy, orzeszki arachidowe, soja i pszenica. Natomiast pierwotna alergia na gruszkę jest dość rzadka. Oznacza to, że tylko niewielka liczba osób ma bezpośrednie uczulenie na białka gruszki jako pierwotny alergen. Natomiast dużo częściej objawy po spożyciu tego owocu mogą pojawiać się u osób z alergią na pyłki brzozy. Takie zjawisko nazywane jest zespołem pyłkowo-pokarmowym (ang. pollen food allergy syndrome, czyli PFAS). Dzieje się tak w wyniku reakcji krzyżowych między pokarmem, a pyłkami roślin czy drzew. Wynika to z podobnej budowy chemicznej wielu alergenów. Dlatego też, u tych pacjentów po spożyciu gruszki, układ odpornościowy błędnie identyfikuje ją jako alergen związany z brzozą. Dlatego osoby z zespołem pyłkowo-pokarmowym powinny unikać spożycia pokarmów, które powodują reakcje krzyżowe z alergenami wziewnymi.
Alergia na gruszkę – objawy
Objawy alergii na gruszkę potrafią przyjąć różne formy. Mogą manifestować się zarówno w obrębie układu pokarmowego, jak i w innych częściach organizmu. Jedną z najczęstszych dolegliwości jest tzw. alergiczny nieżyt nosa. Charakteryzuje się wodnistą wydzieliną, która daje uczucie zatkanego nosa. Pacjenci czasami zgłaszają również kaszel czy świąd okolicy oczu i nosa. [4]
Kolejną częstą dolegliwością jest tzw. zespół alergii jamy ustnej (ang. oral food syndrome – OAS). Pojawia się w przeciągu kilku minut od kontaktu z alergenem. Pierwsze objawy to swędzenie ust i drapanie w gardle. Dodatkowo może pojawić się obrzęk warg, języka czy gardła, a także uczucie swędzenia w uszach.
- Ponadto, naukowcy zauważyli, że alergeny gruszki mogą wywoływać kontaktowe zapalenie skóry [5]. Dolegliwości mogą pojawić się zarówno
w obrębie jamy ustnej jak i na innych części ciała. Najczęstszym objawem jest uczucie świądu, ale wśród objawów wymienia się także rumień i pęcherzyki, które mogą się złuszczać. - Niektórzy chorzy zaobserwowali też oznaki reakcji alergicznej ze strony układu pokarmowego np. ból brzucha czy nudności.
- Do najcięższych reakcji alergicznych zaliczamy wstrząs anafilaktyczny. Jest to dość rzadkie zjawisko w przypadku alergii na gruszkę. Natomiast charakteryzuje się poważnymi problemami w oddychaniu, gwałtownym spadkiem ciśnienia krwi, zwiększonym tętnem. Wstrząs anafilaktyczny to stan, który może stwarzać poważne ryzyko dla zdrowia i życia [6], [7].
Metody diagnozowania alergii na gruszkę
Jeżeli podejrzewamy, że mamy alergię na gruszkę, warto skonsultować się z alergologiem. Lekarz, w celu ustalenia diagnozy, zazwyczaj przeprowadzają szczegółowy wywiad oraz testy alergiczne. Coraz częściej stosuje się też diagnostykę molekularną. Jej użycie pozwala na bardziej efektywne i precyzyjne rozpoznawanie alergii. Ponadto pomaga lepiej zrozumieć przyczyny objawów oraz ustalić możliwe reakcje krzyżowe [8].
Alergeny gruszki
Do tej pory zidentyfikowano około 5 alergenów gruszki, których nazwa pochodzi od łacińskiego terminu Pyrus communis, oznaczającego gruszę zwyczajną. Naukowcy zauważyli, że najwięcej alergenów znajduje się w świeżych owocach. Ugotowanie lub upieczenie gruszek może zmniejszać ich zdolność do wywoływania alergii. Ponadto zauważono, że dużo więcej alergizujących białek znajduję się w skórce niż w miąższu. Osoby cierpiące na alergię na gruszki powinny zachować ostrożność. Przed spożyciem owocu w jakiejkolwiek formie, należy skonsultować się z lekarzem alergologiem.
Najważniejsze alergeny gruszki:
- Pyr c 1 jest głównym alergenem gruszki. Oznacza to, że uczula ponad 50% pacjentów z alergią na ten owoc. Często reaguje krzyżowo z innymi białkami o podobnej budowie, zwłaszcza z alergenem wziewnym pyłku brzozy Bet v 1 i białkiem pokarmowym Mal d 1 w jabłku.
- Pyr c 3 to alergen, który należy do grupy białek transportujących lipidy (LTP). Białko to znajduje się głównie w skórce gruszki.
- Pyr c 4 należy do rodziny profilin. Bardzo często reaguje krzyżowo z alergenem wziewnym brzozy Bet v 2 i białkiem pokarmowym mango Man i 3.
- Pyr c 5 to alergen należący do grupy reduktaz, dość rzadko uczula pacjentów z alergią na gruszkę.
- Pyr py 2 należy do rodziny taumatyn. Jest to również dość rzadko uczulający alergen.
Jak sobie radzić z alergią na gruszkę?
- Monitoruj uważnie swoją dietę.
- Bądź świadomy swojego sposobu żywienia i unikaj potraw, które mogą wywołać
u ciebie reakcje alergiczne. - Regularnie sprawdzaj etykiety produktów, które spożywasz, aby mieć pewność, że nie zawierają gruszki ani innych składników, na które jesteś uczulony.
- W przypadku pojawienia się oznak alergii, reaguj natychmiast. Jeśli zauważysz łagodne objawy, takie jak katar, wysypka lub swędzenie, sięgnij po leki przeciwhistaminowe. Pamiętaj, aby stosować dawkę zgodnie z zaleceniami alergologa. Natomiast, gdy pojawią się bardziej poważne objawy, takie jak trudności w oddychaniu, gwałtowny spadek ciśnienia krwi, przyspieszone tętno i utrata przytomności, zastosuj adrenalinę. Ten lek podaje się za pomocą automatycznego wstrzykiwacza lub ampułkostrzykawki. Upewnij się, że rodzina i współpracownicy znają sposób podawania adrenaliny w sytuacjach nagłych. Niepodanie leku może prowadzić do zagrożenia zdrowia lub życia.
Podsumowanie:
Alergia na gruszkę to dość rzadki problem zdrowotny, który może znacząco wpłynąć na jakość życia pacjentów. Objawia się szerokim spektrum dolegliwości od alergicznego nieżytu nosa po wstrząs anafilaktyczny. Dlatego prawidłowa diagnoza oraz leczenie to klucz do zdrowia i bezpieczeństwa. Pacjenci z objawami alergii na gruszkę powinni dbać
o swoją dietę oraz zastosować właściwe leczenie w przypadku pojawienia się dolegliwości. Wiedza o alergii na gruszkę pozwala unikać ryzyka i bezpiecznie cieszyć się smakiem różnych potraw.
Weronika Gromek
