Wszechobecne gryzonie
Zagadnienie alergii na gryzonie wydaje się tym ciekawsze, że zwierzęta należące do tej grupy bardzo licznie występują niemal na każdym kontynencie. Nie spotkamy ich tylko na Antarktyce. W Polsce można odnaleźć przedstawicieli aż 32 rodzin gryzoni. Część z nich żyje dziko, choć często w poszukiwaniu jedzenia i schronienia odwiedzają nasze domy.
Niektóre z gatunków są powszechne w naszych mieszkaniach jako zwierzęta domowe. Z raportu The European Pet Food Industry wynika, że mieszkańcy Europy hodują w swoich domach około 30 mln małych ssaków, do których, między innymi należą gryzonie. W Polsce ta liczba sięga około 1,1 mln zwierząt[1].
Gdzie się kryją alergeny?
Alergeny drobnych gryzoni takich jak myszy, szczury, świnki morskie czy chomiki znajdują się w ich moczu oraz innych wydzielinach, a nie jak powszechnie sądzono w sierści. Włosy gryzoni są jednak o tyle istotne, że często są nośnikiem alergenów. Uczulające białka pochodzące z moczu, gruczołów czy śliny, gryzonie przenoszą na własną sierść, np. podczas czyszczenia futerka.
Zawarte w wydzielinach duże ilości białek rozprzestrzeniają się z sierścią w powietrzu, a następnie są inhalowane przez ludzi. Taki mechanizm prowadzi do wystąpienia objawów alergicznych. [2] Alergeny zwierzęce mogą też pojawić się tam, gdzie fizycznie zwierząt nie było. Jak to możliwe? W prosty sposób. Mogą rozprzestrzeniać się w powietrzu, albo przyczepiać się do ubrań właścicieli zwierząt. Unikanie tych alergenów jest więc praktycznie niemożliwe.
Mysie problemy
Myszy często występują w naszych domach, zwłaszcza jesienią i zimą. Dzikie osobniki szukają ciepłego schronienia i stałego dostępu do pożywienia. Dzięki swojej budowie, bez problemu, mogą przecisnąć się przez szparę o wymiarach zaledwie 0,6 cm. Mysz potrafi się wspinać, przemieszczać po ścianie i skakać na wysokość około 30 cm.[3]
Alergenem głównym myszy jest białko o nazwie Mus m 1, należące do grupy lipokalin. Jego źródłem jest głównie mocz gryzonia. Eksperci dowiedli, że alergeny myszy w znacznym stopniu wpływają na rozwój astmy u dzieci. Natomiast we wczesnych latach mogą powodować alergiczny nieżyt nosa oraz egzemę.[4]
Mysie alergeny występują powszechnie nawet w miastach. W badaniach przeprowadzonych w mieszkaniach zlokalizowanych w centrum Łodzi, przeanalizowano 78 próbek kurzu. Ich wyniki potwierdziły, że mysie alergeny były obecne aż w 18 z 39 domów.[5] Najwyższe poziomy alergenów znaleziono w kuchni.
Dzieci z astmą mogą być narażone na alergeny myszy także w szkołach. Ich powszechne występowanie w placówkach edukacyjnych potwierdziły badania prowadzone przez Europejskie Towarzystwa Alergii i Immunologii Dziecięcej. [6]
Szczury w naszych domach
Nie od dziś wiadomo, że szczury preferują aglomeracje miejskie, gdzie sprawnie penetrują śmietniki i wszelkie zaplecza sklepów z resztkami żywności. Nie oznacza to, że nie mogą być ulubionym zwierzątkiem domowym. Szczury uznawane są za bardzo przyjaznych i inteligentnych towarzyszy człowieka, przez co kontakt z ich alergenami jest dość bezpośredni.
Głównym alergenem szczura jest molekuła Rat n 1, która dodatkowo jest bardzo podobna w budowie do alergenu głównego myszy. Znajduje się w moczu szczura, a sierść jest nośnikiem tychże alergenów. [7]
Chomik – pupil czy zagrożenie
Alergia na chomika jest coraz częściej spotykana. Być może dlatego, że w naszych domach stale przybywa chomików. Co istotne, alergia na tego gryzonia nie musi rozwijać się od razu po zakupie zwierzątka. Czasami jej pierwsze objawy można odczuć dopiero po roku.
Odkryte alergeny chomika to molekuły Mes a 1, Mes a 4 , Pho s 1 oraz Cri c.[8] Źródłami alergenów tych zwierzątek są gruczoły łojowe i potowe, naskórek, ślina, choć większość alergenów, podobnie jak w przypadku myszy i szczura, znajduje się w moczu chomika. Zatem podczas sprzątania klatki może dochodzić do wzmożonego uwalniania się jego alergenów.
Jak objawia się alergia na gryzonie?
Najczęściej pojawiające się symptomy w przypadku alergii na gryzonie to kichanie i katar, niekiedy suchy kaszel, a także łzawienie, zaczerwienienie i swędzenie oczu. Zdarza się, że np. po ugryzieniu przez gryzonia pojawia się pokrzywka kontaktowa. Może także dojść do obrzęku naczynioruchowego.
Zanim zdecydujemy się na zwierzątko domowe trzeba więc zastanowić się czy ukochany przyjaciel nie przeistoczy się w główne źródło alergii naszego dziecka. Przed zakupem warto zasięgnąć porady alergologa. W przypadku pojawienia się objawów alergii warto rozważyć przekazanie zwierzęcia innej osobie.
Justyna Kukuryk
