Co to jest pyłek pszczeli i jak powstaje?
Pyłek pszczeli powstaje z ziaren pyłku, które pszczoły miodne zbierają z kwiatów. Owady zwilżają ziarna nektarem lub wydzieliną ze swoich gruczołów ślinowych, a następnie formują z nich małe kulki (tzw. obnóża pyłkowe), które przyczepiają do specjalnych koszyczków na tylnych odnóżach. W taki sposób transportują pyłek do ula, gdzie przechowywany jest jako pokarm dla larw i młodych pszczół [1].
Pszczelarze montują przy wejściu do ula specjalne pułapki z otworami o odpowiedniej średnicy. Gdy pszczoły przez nie przechodzą, część pyłku zostaje strącona z ich odnóży do specjalnej komory. Zebrany w ten sposób pyłek jest suszony i oczyszczany przez pszczelarzy, a następnie sprzedawany w formie granulek o średnicy 1–3 mm. Mogą one mieć barwę od żółtej przez pomarańczową po brązową, czerwoną lub zielonkawą – decyduje o tym gatunek roślin, z których pochodzi pyłek [2].
Co zawiera pyłek pszczeli i jakie ma właściwości?
Pyłek pszczeli zawiera m.in.:
- białka,
- aminokwasy,
- witaminy,
- minerały,
- nienasycone kwasy tłuszczowe,
- związki fenolowe i flawonoidy [1,3,4,5].
Dzięki temu posiada wysoki potencjał odżywczy i funkcjonalny, a także wykazuje właściwości:
- antyoksydacyjne,
- przeciwzapalne,
- przeciwnowotworowe,
- przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze,
- hepatoprotekcyjne (chroniące i wspierające wątrobę)
- przeciwmiażdżycowe i hipolipidemiczne (obniżające poziom tłuszczu we krwi),
- immunomodulujące (wspierające odporność),
- antyalergiczne,
- chroniące przez promieniowaniem jonizującym,
- antydepresyjne,
- znieczulające [1,3,4,5].
Kuleczki pełne zdrowia – na co pomaga pyłek pszczeli?
Pyłek pszczeli może być wykorzystywany zarówno w profilaktyce, jak i wspomaganiu leczenia chorób i dolegliwości, m.in.:
- chorób układu krążenia (nadciśnienia, miażdżycy, choroby niedokrwiennej serca, udaru mózgu i zakrzepicy; obniża poziom cholesterolu i poprawia elastyczność naczyń);
- chorób metabolicznych (reguluje poziom glukozy i lipidów we krwi);
- schorzeń wątroby (wspomaga regenerację po zatruciach metalami ciężkimi, lekami czy toksynami przemysłowymi);
- schorzeń skóry (przyspiesza regenerację nabłonka, wspomaga leczenie ran po oparzeniach i stanach zapalnych skóry, zmniejsza ból i obrzęk);
- zaburzeń psychicznych i neurologicznych (poprawia samopoczucie, wspiera leczenie depresji, redukuje objawy wyczerpania fizycznego i psychicznego);
- chorób autoimmunologicznych i alergicznych (łagodzi reakcje nadwrażliwości, zmniejsza objawy alergii i wspiera równowagę układu odpornościowego) [4].
Superfood, ale nie dla każdego
Pyłek pszczeli wykorzystywany jest głównie jako suplement diety oraz dodatek do żywności. Można go spożywać samodzielnie lub w połączeniu z produktami takimi jak miód, jogurty, musli, batony energetyczne, soki, koktajle czy napoje odżywcze. Bywa też składnikiem preparatów farmaceutycznych oraz kosmetyków (kremów, masek, balsamów i szamponów). Niestety nie każdy może skorzystać z jego prozdrowotnych właściwości. W niektórych przypadkach pyłek pszczeli może wywołać objawy alergii, ze wstrząsem anafilaktycznym włącznie [7].
Uwaga, pszczelarze
Najbardziej narażone są na to osoby uczulone na pyłki roślinne, bo produkt ten zawiera mieszaninę alergenów z różnych gatunków, takich jak bylica, brzoza, trawy czy ambrozja. U tych osób często występują reakcje krzyżowe po spożyciu pyłku. Ryzyko dotyczy także osób z atopią (czyli predyspozycją genetyczną do alergii) oraz osób uczulonych na inne produkty pszczele, jak miód czy propolis. Szczególnie zagrożenie dotyczy pszczelarzy i pracowników przetwórni, którzy mają częsty kontakt z pyłkiem drogą wziewną i skórną. Z kolei u dzieci i osób starszych reakcje alergiczne mogą być silniejsze z powodu nadreaktywności lub osłabienia układu odpornościowego [7,11].
Uczulenie na pyłek pszczeli – objawy reakcji alergicznej
Alergia na pyłek pszczeli może wystąpić w wyniku kontaktu z produktem różnymi drogami. Najczęściej reakcja pojawia się po jego spożyciu lub inhalacji. Rzadziej dochodzi do alergii kontaktowej. Do najczęściej odnotowywanych objawów nadwrażliwości na pyłek pszczeli należą:
- pokrzywka (wysypka, swędzenie),
- obrzęk twarzy, ust, warg, języka, gardła (obrzęk naczynioruchowy),
- świąd w jamie ustnej, śluzówkach gardła, czasem uczucie pieczenia lub mrowienia w jamie ustnej,
- zaczerwienienie skóry (rumień),
- świszczący oddech, duszność (w skrajnych przypadkach),
- kaszel, ściszenie klatki piersiowej, ucisk w klatce piersiowej,
- duszności, trudności w oddychaniu,
- nudności, wymioty, ból brzucha, biegunka,
- zawroty głowy, oszołomienie, omdlenia w ciężkich przypadkach,
- wstrząs anafilaktyczny: spadek ciśnienia krwi, tachykardia, bladość, poty, osłabienie [7,8,9,10].
