Czego szukać na etykiecie?
W ostatnich latach do stomatologów coraz liczniej zgłaszają się pacjenci z reakcjami alergicznymi [1]. Wykazano, że za część tego typu problemów odpowiadają pasty do zębów, a właściwie substancje obecne w ich składzie. Warto więc zdawać sobie sprawę z tego, jak złożony pod względem chemicznym jest produkt higieniczny, po który sięgamy każdego dnia. Co może zawierać nasza pasta?
- substancje ścierne (zapobiegające gromadzeniu się płytki nazębnej),
- środki powierzchniowo-czynne,
- humektanty,
- konserwanty,
- barwniki,
- środki antyseptyczne,
- sole fluoru,
- aromaty [1,3].
Fluor
Kluczowym składnikiem past do zębów jest fluor – to on odpowiada za przeciwdziałanie rozwojowi próchnicy [2]. Pasty dostępne w sklepach i aptekach zawierają zwykle od 1000 do 1500 ppm fluoru. Produkty bez tego składnika w ogóle nie wykazują działania przeciwpróchniczego. Wątpliwa jest także skuteczność past zawierających 440, 500 czy 550 ppm fluoru [2].
Aromaty
Jednak z punktu widzenia alergologii pierwszą grupą składników, jakiej warto się przyjrzeć na etykiecie, są aromaty. Sprawiają one, że pasta do zębów jest przyjemniejsza w użyciu, a oddech staje się świeży. Ale w większości przypadków to właśnie aromaty odpowiadają za alergiczne kontaktowe zapalenie warg i jamy ustnej [3]. Najczęściej stosowanymi środkami aromatyzującymi, które mogą uczulać, są:
- cynamon,
- mięta zielona,
- mięta pieprzowa,
- karwon (naturalnie występujący w kminku, koprze i niektórych odmianach mięty),
- anetol (w anyżu, koprze, migdałach) [3].
Niestety, niemal wszystkie pasty do zębów są aromatyzowane albo miętą, albo cynamonem. Dlatego znalezienie produktu wolnego od tych smaków może okazać się prawdziwym wyzwaniem [3].
Środki powierzchniowo-czynne
W drugiej kolejności dobrze jest zwrócić uwagę na środki powierzchniowo-czynne. Składniki te sprawiają, że pasty do zębów się pienią, co pomaga rozprowadzić je w jamie ustnej i ułatwia usuwanie cząstek jedzenia. Do środków powierzchniowo-czynnych należą laurylosiarczan sodu (SLS) i laurylosarkozynian sodu, dobrze nam znane jako składniki innych produktów kosmetycznych, np. szamponów [1]. SLS jest najlepiej przebadanym komponentem odpowiedzialnym za kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia [4].
Barwniki i konserwanty
Następne na liście substancji, które można podejrzewać o działanie alergizujące, są konserwanty i barwniki, jak choćby karmin, czyli koszenila czerwona [5]. Karmin uważa się za bezpieczny, dlatego jest powszechnie stosowany, również do produkcji żywności. Wiadomo jednak, że u osób z nadwrażliwością na ten barwnik, szczególnie po spożyciu zawierających go pokarmów, mogą pojawić się nawet ostre stany, takie jak obrzęk naczynioruchowy czy anafilaksja [5]. Na karmin nietrudno też trafić w paście do zębów [5].
Czy to uczulenie na pastę do zębów? Objawy alarmowe
Uczulenie na pastę do zębów, szczególnie na początku jej użytkowania, nie daje jeszcze żadnych objawów. Alergię (bądź podrażnienie) możemy podejrzewać, gdy pojawia się zapalenie skóry wokół ust. Obszar ten staje się niezwykle tkliwy, bolesny, swędzący, pokryty wysypką [3]. Alergia kontaktowa na pastę może powodować nawracające owrzodzenia aftowe i inne zmiany chorobowe (obrzęki z pęcherzami, czerwone plamy wewnątrz jamy ustnej i na języku, strupy na wargach, rumieniowe zapalenie dziąseł) [4]. Wiąże się również z kserostomią, czyli uczuciem suchości w jamie ustnej [1].
Co istotne, objawy alergii nie ograniczają się jedynie do jamy ustnej. Możliwe jest też wystąpienie gazów, wzdęć, skurczu jelit i biegunki bezpośrednio po szczotkowaniu zębów [1].
Wykrycie alergii na pastę do zębów nie jest łatwe. Diagnostyka komplikuje się m.in. ze względu na trudności w identyfikacji konkretnego składnika uczulającego wśród całej listy potencjalnych alergenów. W ustaleniu prawidłowego rozpoznania pomagają płatkowe testy alergiczne [3].
Osobom skłonnym do reakcji alergicznych zaleca się szczególną czujność przy wyborze pasty do zębów. Aby uniknąć wystąpienia niepożądanej reakcji, warto sięgać po produkty, które zawierają jak najmniej dodatków sztucznych [1].
