Czym jest pokrzywka?
Pokrzywka to przypadłość o bardzo zróżnicowanych przyczynach i przebiegu, dlatego dość trudno jednoznacznie ją zdefiniować. Najprościej można ją określić jako występowanie bąbli, obrzęku naczynioruchowego lub obydwu tych symptomów jednocześnie [1]. Zazwyczaj towarzyszy im świąd lub uczucie pieczenia, co może być bardzo uciążliwe szczególnie dla dzieci. Bąble pokrzywkowe prawie zawsze są zaczerwienione. Ich cechą charakterystyczna jest to, że z czasem ustępują, nie zostawiając żadnego śladu. Nie trzeba się zatem obawiać, że po ustaniu objawów zostaną szpecące blizny lub owrzodzenia. Pokrzywka może mieć postać ostrą, czyli trwającą do 6 tygodni, lub przewlekłą, która manifestuje się przez dłuższy czas [1,2].
Jakie mogą być przyczyny pokrzywki?
W tym przypadku również trudno o jedną, konkretną odpowiedź. Przyczyn może być wiele, a ponadto znacznie się od siebie różnią. Dzielimy je na trzy główne grupy: przyczyny IgE-zależne, IgE-niezależne i całkowicie niezwiązane z reakcjami układu immunologicznego [3]:
- Przyczyny IgE-zależne, jak sama nazwa wskazuje, są związane z przeciwciałami klasy E (IgE). Leżą one u podstaw wielu typowych reakcji alergicznych. Do przyczyn pokrzywki w tej grupie zaliczamy alergeny wziewne, pokarmowe, kontaktowe, jady owadów, leki i infekcje pasożytnicze.
- Przyczyny IgE-niezależne obejmują inne reakcje związane z układem odpornościowym, ale nie z przeciwciałami klasy E. Wśród nich są choroby autoimmunologiczne, krioglobulinemia, infekcje, chłoniak i zapalenie naczyń.
- Z kolei przyczyny nieimmunologiczne to m.in. podwyższona temperatura, światło, zimno, woda i inne [3].
Skąd bierze się pokrzywka?
Najprościej rzecz ujmując, pokrzywka wynika z wzmocnionego wydzielania określonych substancji przez znajdujące się w naszym organizmie komórki tuczne. Należy do nich np. histamina, która bierze również udział w reakcjach alergicznych. Na skutek wydzielania wspomnianych substancji nerwy czuciowe w organizmie aktywują się, a naczynia krwionośne rozszerzają, co powoduje zaczerwienienie. Osocze przemieszcza się do tkanek, co możemy obserwować na zewnątrz jako obrzęk [1].
Pokrzywka może być np. skutkiem innej choroby. Może się też rozwijać na kanwie różnych alergii, w tym pokarmowych [1]. W tym przypadku diagnostyka molekularna może być niezwykle pomocna. Umożliwia precyzyjne ustalenie, jaki alergen powoduje nieprzyjemne dolegliwości. Pokrzywka może też towarzyszyć chorobom autoimmunologicznym, do których należą toczeń i reumatoidalne zapalenie stawów [2]. Brzmi to dość poważnie, ale bąble na skórze pojawiają się również z mniej istotnych przyczyn. Należy tu wymienić np. zimno, światło lub inne, nierzadko trudne do zidentyfikowania czynniki [1].
Jak walczyć z pokrzywką?
Jak zawsze, gdy cokolwiek podejrzanego dzieje się z naszym zdrowiem, należy udać się do lekarza. Specjalista, w miarę możliwości, będzie starał się znaleźć przyczynę dolegliwości, jednak niestety nie zawsze jest to możliwe. Pokrzywka może wynikać z różnych czynników, a zatem wytypowanie jednego, właściwego czasem nastręcza trudności.
Jeśli uda się określić przyczynę choroby, pomocne będzie jej wyeliminowanie z otoczenia pacjenta, o ile to możliwe. Inne opcje to wywołanie u chorego tolerancji na czynnik, na który reaguje pokrzywką lub przepisanie odpowiednich leków. Zazwyczaj są to medykamenty, które zmniejszają wyrzucanie przez komórki organizmu substancji powodujących pokrzywkę, w tym histaminy.
Lekarz alergolog, dzięki swojej wiedzy i doświadczeniu, będzie w stanie wdrożyć najlepsze w danym przypadku postępowanie. W razie jakichkolwiek wątpliwości skieruje pacjenta na dalsze badania [1]. Z tego powodu, nawet w przypadku tak pozornie błahej przypadłości jak pokrzywka, samoleczenie nie jest najbezpieczniejszą opcją.
Sylwia Gałązka
