Rybki akwariowe – plusy i minusy
Minusem rybki jest to, że raczej nie nawiąże takiej nici porozumienia z opiekunem jak kot, pies czy jakiś gryzoń. I choć wydaje się raczej mało interaktywna, to podobno jednak ma wiele zalet. Uważa się, że obserwowanie rybek w akwarium może wpływać relaksująco na obserwatora. Natomiast ich kolory i ruchy mogą mieć działanie stymulujące.
Rybki są też raczej mało kłopotliwymi zwierzętami. Jak każde zwierzę domowe wymagają opieki, karmienia i sprzątania ich otoczenia (tu akwarium). Nie wymagają za to codziennej zabawy czy spacerów i można je bez przeszkód pozostawić bez opieki, i to nawet na wiele dni. Pod warunkiem, że przedtem odpowiednio przygotowało się do tego akwarium. Oczywiście odpowiednie dbanie o rybki wymaga pewnej wiedzy z tym związanej, ale to samo można powiedzieć o każdym innym zwierzęciu. Czy wobec tego rybki akwariowe mogą być bezpieczną alternatywą zwierzątka domowego dla alergika?
Czy znane są przypadki alergii na rybki akwariowe?
Alergia na rybki akwariowe nie jest opisywana, więc wydaje się, że rybka sprawdzi się jako zwierzę dla alergika. Ale czy na pewno? No nie do końca. Dlaczego? Bo rybka żyje w wilgotnym środowisku, które sprzyja rozwojowi pleśni, akwarium trzeba czasem umyć i rybkę trzeba karmić.
Mamy więc trzy potencjalnie alergiczne zagrożenia. Spośród nich dla alergika najistotniejsze uważa się narażenie na zarodniki grzybów pleśniowych i składniki pokarmu dla rybek. Narażenie na pleśnie może mieć wiele źródeł. Skupmy się więc na pokarmie dla rybek, jako specyficznie związanym z rybkami.
Dlaczego pokarm dla rybek może być zagrożeniem dla alergika?
Pokarm dla rybek akwariowych to bardzo szerokie zagadnienie. Dzieli się go na sztuczny i naturalny. Natomiast podstawowym składnikiem pokarmu naturalnego są drobne organizmy żyjące w wodzie, tj. pantofelki, wrotki, oczliki, dafnie, kiełż zdrojowy, solowce, rureczniki i larwy różnych owadów (ochotki, wodzienia, komarów). Taki pokarm może być ponadto żywy, mrożony lub suszony.
Opisano wiele przypadków reakcji alergicznych na pokarm rybek akwariowych objawiających się:
- wysypką,
- łzawieniem oczu,
- kichaniem,
- katarem,
- dusznością.
Reakcje te wystąpiły zarówno u osób zawodowo zajmujących się akwarystyką lub produkcją pokarmu dla rybek, jak i u osób hodujących rybki w domu. U większości opisanych pacjentów przyczyną uczulenia były głównie ochotki (Chironomidae) i rozwielitki (Daphnia). Zauważono także, że uczulenie na pokarm dla rybek występowało częściej u osób, które już wcześniej były uczulone na inne alergeny niż u osób uprzednio nieuczulonych.
Szacuje się, że częstość uczulenia na dafnie u osób chorych na astmę alergiczną wynosi ponad 7%. Zauważono, że wśród pacjentów, u których wystąpiła reakcja alergiczna na pokarm dla rybek akwariowych, dominowała alergia wziewna na roztocze kurzu domowego, a także alergia pokarmowa na krewetki, skorupiaki i inne owoce morza. Dodatkowo te osoby przejawiały także skłonność do silnej reakcji skórnej na ukąszenia komarów. W żadnym badaniu autorzy nie wskazywali na wcześniejsze uczulenie na alergeny zwierząt futerkowych.
Jakie alergeny są obecne więc w pokarmie dla rybek akwariowych?
Pokarm dla ryb domowych zawiera białka różnych gatunków stawonogów, spośród których jak dotąd zostały dobrze zbadane głównie hemoglobiny ochotek (Chironomus) pod kątem ich roli antygenowej. Opisano i sklasyfikowano sześć różnych odmian/wariantów hemoglobiny ochotkowatych (Chironomus kiiensis i Chironomus thummi thummi). Wszystkie są uznawane za alergeny uczulające po ekspozycji drogą powietrznopochodną (czyli alergeny wziewne).
Czy tylko wdychanie pokarmu dla rybek jest ryzykowne?
Warto jednak zauważyć, że oprócz hemoglobin wśród alergenów, których źródłem może być pokarm dla ryb akwariowych, opisano także kilka tropomiozyn (w tym ochotkowatych, krylu, kiełży i drobnych krewetek). Należy do nich dodać także inne alergeny pochodzące z mięśni, jak miozyna i kinaza argininowa kiełży. Wszystkie te alergeny mogą uczulać zarówno po narażeniu drogą wziewną, jak i pokarmową (gdyby ktoś przypadkiem spożył pokarm dla rybek). Nie sposób również pominąć tu faktu, iż tropomiozyny to grupa białek reagujących krzyżowo, które są uznanymi alergenami owoców morza, ryb, roztoczy i pasożytów. Co więcej, uczulenie na tropomizyny może być przyczyną ciężkich reakcji alergicznych po ekspozycji na ten alergen osób na niego uczulonych.
Jak dochodzi do uczulenia na alergeny pokarmu dla rybek akwariowych?
Zauważono, że objawy alergii na pokarm dla rybek akwariowych mogą wystąpić zarówno u osób, które wcześniej miały kontakt z pokarmem dla rybek, jak i u osób, które nigdy wcześniej nie były narażone na taką ekspozycję. Pozwala to przypuszczać, że u pacjentów tych mogło dojść do uczulenia na te alergeny na różne sposoby. Pod uwagę należy wziąć przede wszystkim wdychanie cząstek „owadzich” składników pokarmu dla ryb lub reakcję krzyżową z innymi alergenami. Wśród nich należy wymienić roztocza, krewetki lub komary.
Rybki akwariowe – czy są bezpieczne dla alergika?
I tak, i nie. Rybka może stanowić bezpieczną alternatywę zwierzątka domowego, jeśli ktoś lubi rybki. Pamiętać należy jednak o tym, że pokarm dla rybek może być przyczyną reakcji alergicznych szczególnie u osób uczulonych na kurz domowy i owoce morza oraz tych, które źle znoszą ukąszenia komarów. W takiej sytuacji o karmienie rybki lepiej poprosić kogoś innego.
