Alergia na psa. Jakie daje objawy?
Najczęstszymi symptomami alergii na psa są nieżyt nosa i kichanie, ale mogą pojawić się również: zapalenie spojówek, pokrzywka kontaktowa, a nawet napady astmy. Objawy te zazwyczaj dają o sobie znać chorego po zetknięciu z alergenem. Nie muszą być jednak wynikiem bezpośredniego kontaktu ze zwierzęciem. Alergeny, czyli cząsteczki powodujące reakcję alergiczną, utrzymują się w otoczeniu nawet wówczas, gdy nie ma w nim już psa. Mogą również zostać przeniesione na ubraniu [1, 2, 3].
Co zrobić, gdy zaobserwuje się objawy alergii na psa?
Po pierwsze i najważniejsze, należy udać się do lekarza alergologa. Specjalista na podstawie szczegółowego wywiadu z pacjentem podejmie decyzję o dalszym postępowaniu. Standardowymi badaniami, które pomagają w wykrywaniu alergii są punktowe testy skórne i oznaczenie stężenia przeciwciał E przeciwko psim alergenom. Dodatkowo, jeśli u pacjenta występują objawy astmy, należy wykonać spirometrię. Pozwoli to rzetelnie ocenić stan chorego [4].
Punktowe testy skórne polegają na wprowadzeniu niewielkiej ilości alergenu pod skórę pacjenta i obserwacji, czy pojawia się bąbel, który świadczy o reakcji obronnej układu immunologicznego. Aby wynik badania był prawidłowy, pacjent powinien odstawić leki antyhistaminowe minimum 7 dni przed testem [5].
Natomiast oznaczanie stężenia swoistych przeciwciał E (sIgE) wobec danego alergenu odbywa się poprzez pobranie próbki krwi pacjenta. Jeśli posiada on przeciwciała skierowane wobec konkretnego alergenu, w tym wypadku psiego, jest to wyznacznikiem alergii[5]. Dodatkowo można wykonać diagnostykę molekularną.
Więcej o diagnozowaniu alergii przeczytacie w linku.
Molekuły są białkami, które odpowiadają za wystąpienie alergii. To one wywołują nadmierną reakcję układu immunologicznego danego pacjenta [5].
Alergia na psa – główni winowajcy
Na tę chwilę zbadano 8 białek, które mogą być odpowiedzialne za alergię na psa [6]. Pacjenci mogą być uwrażliwieni na jedną z nich lub więcej. Natomiast uczulenie na każdą z molekuł może powodować inne konsekwencje dla osób z alergią na psa [4].
- Can f 1, czyli najwcześniej odkryta molekuła powodująca alergię na psy. Znajduje się w ich naskórku, nabłonku i ślinie[7]. Jest odpowiedzialna aż za 75% wszystkich uczuleń na te zwierzęta. Jest również termostabilna [4], co oznacza, że ciężko o jej rozpad nawet podczas prania ubrań w wysokiej temperaturze. Istnieje możliwość wystąpienia reakcji krzyżowej z molekułą kota, Fel d 7 [8].
- Can f 5, należąca do kalikrein, jest substancją wydzielaną przez gruczoł krokowy psów [4]. Wytwarzają ją tylko samce. Osoby uczulone jedynie na tę substancję, mogą więc być posiadaczami suczki, a tacy pacjenci stanowią około 30% wszystkich uczulonych na te zwierzęta. Kalikreina odpowiada za ok. 70% wszystkich alergii na psy [4], również w przypadkach uczulenia na więcej niż jedną molekułę. Ponadto, nadwrażliwość na Can f 5 ponad siedmiokrotnie zwiększa ryzyko wystąpienia astmy w 19 roku życia [8].
Alergia na psa. Pozostałe alergeny
- Kolejne z alergizujących białek, Can f 2, powoduje alergię u 30% wszystkich pacjentów uczulonych na psy [8]. Znajduje się w ślinie i naskórku tych zwierząt [7]. Co ważne, jest uznawane za marker ciężkości astmy. Często nadwrażliwość na Can f 2 występuje w połączeniu z tym schorzeniem [7].
- Can f 3 jest albuminą surowicy psa i występuje w jego osoczu, ślinie i naskórku. Jest wytwarzana w wątrobie oraz gruczołach ślinowych [7, 4]. Wywołuje alergię u około 27% uczulonych na psy. Może również reagować krzyżowo z molekułami innych zwierząt futerkowych, np. kota, konia, myszy [4, 8]. Stwierdzono nawet ryzyko wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego po spożyciu mało wysmażonej, bądź niedogotowanej koniny [8]. Możliwe jest również uzyskanie dodatniego wyniku testu na Can f 3 jako jedynego spośród psich alergenów. Taki wynik będzie skutkiem pierwotnej alergii na Bos d 6 (surowiczą albuminę wołową) [4, 8]. Białka z grupy albumin surowiczych, a więc również Can f 3, są mało odporne na obróbkę termiczną [8].
- Białkiem będącym markerem pierwotnego uczulenia na psa jest Can f 4, które powoduje alergię u około 35% wszystkich uczulonych na te zwierzęta [8]. Jest również podatne na działanie wysokiej temperatury, dzięki której Can f 4 może stracić zdolność wywoływania objawów alergii [4]. Występuje w ślinie i naskórku psów [7].
- Alergia na psa może wywoływać też molekuła Can f 6. Substancja ta odpowiada za wystąpienie objawów u około 38% osób z alergią na psa. Udowodniono też jej potencjalną zdolność wywoływania reakcji krzyżowej z molekułami kota i konia.
Czy alergik może posiadać psa?
Alergia na psa to trudne zagadnienie. Zwłaszcza, gdy ujawni się dopiero po przygarnięciu zwierzęcia. Oczywiście, najlepiej w takiej sytuacji pozbyć się go z otoczenia chorego, ale dowiedziono, że wysokie stężenie alergenów w domu może przyczyniać się do ostrzejszych objawów alergii u pacjentów [9], dlatego dobrym wyjściem jest zminimalizowanie obecności psich alergenów w otoczeniu chorego.
Jako, że alergeny znajdują się nie tylko na psie, ale też przenoszą się razem z jego sierścią, można je wykryć np. w próbkach kurzu czy wykładzinach [10]. Z tego powodu w domu alergika warto zrezygnować z przedmiotów łatwo kumulujących kurz i sierść psa: dywanów, firan, zasłon itp. Warto zaznaczyć, że ponieważ molekuły powodujące alergię występują w naskórku i płynach ustrojowych psów [4], również rasy nieposiadające sierści, nie są całkowicie bezpieczne dla alergików.
Osoby uczulone na psy są narażone na alergeny nawet w przestrzeni publicznej [10]. Alergeny, przenoszą się na ubraniu właścicieli czworonogów i docierają w ten sposób do szkół, transportu publicznego czy poczekalni gabinetów lekarskich [4]. Na szczęście jednak istnieją różne sposoby leczenia alergii, zarówno objawowe, jak i zwalczające ich przyczynę [10]. Natomiast o ich doborze zawsze decyduje lekarz alergolog.
Sylwia Gałązka
