Mleko jest wszędzie
Większość z nas nie wyobraża sobie dnia bez mleka. Czy to z płatkami, w kawie, lodach, czy ciastku. Często nawet nie zdajemy sobie sprawy, jak dużo ogólnodostępnych produktów spożywczych zawiera mleko. Czy kupując pizzę w restauracji zastanawiamy się, czy w składzie ciasta jest mleko? Osoby uczulone na składniki mleka muszą zwracać na te zagadnienia szczególną uwagę, bowiem mleko krowie oprócz wody, tłuszczu, węglowodanów i związków mineralnych zawiera również około 30 białek, które mogą być źródłem alergii [1].
β-laktoglobulina- co to jest?
β-laktoglobulina to jeden ze składników mleka, który razem z α-laktoalbuminą stanowi około 75% białek serwatki. Odgrywa ona bardzo ważną rolę w żywieniu człowieka. Jest bogatym źródłem aminokwasów, w tym aminokwasów egzogennych, czyli takich, których organizm człowieka nie potrafi sam wytworzyć, a są potrzebne do prawidłowego funkcjonowania i rozwoju organizmu.
β-laktoglobulina posiada wiele właściwości biologicznych. Wiąże retinol (potrzebny do prawidłowego widzenia) oraz witaminę D, powodując wzrost ich stężenia w organizmie. Reguluje poziom „dobrego” i „złego” cholesterolu oraz ułatwia usuwanie toksycznego chlorku rtęci. Molekuła ta ma również udowodnione działania antyoksydacyjne oraz przeciwnowotworowe [2].
Co ciekawe, alergen ten w odróżnieniu do α-laktoalbuminy, nie występuje naturalnie w mleku ludzkim, natomiast jest obecny w mleku matki, jeśli ta spożywa mleko krowie. Dodatkowo β-laktoglobulina jest składnikiem mleka modyfikowanego używanego do karmienia dzieci [1,3].
Ze wszystkich białek serwatkowych β-laktoglobulina, jako białko nie występujące naturalnie w ludzkim mleku, najczęściej alergizuje [3]. Natomiast w przeciwieństwie do kazeiny ryzyko anafilaksji po jej spożyciu jest opisywane jako umiarkowane [4]. Uczulenie może wiązać się z nasileniem objawów po spożyciu świeżego mleka i niegotowanych produktów mlecznych [4].
β-laktoglobulina należy do białek wrażliwych na temperaturę, jednak jej immunogenność (możliwość wystąpienia reakcji uczuleniowej) zależy od temperatury i czasu obróbki termicznej. Podczas gdy kazeina pozostaje silnie aktywna nawet po 60 minutach gotowania mleka, β-laktoglobulina staje się niewykrywalna w mleku już po 15-20 minutach gotowania [1, 4]. To sprawia, że część osób uczulonych na Bos d 5 może spożywać mleko po odpowiedniej obróbce termicznej. Co więcej, białka serwatkowe usuwane są podczas produkcji sera żółtego i twarogu. Dlatego eliminacja produktów mlecznych w przypadku uczulenia wyłącznie na Bos d 5, nie zawsze jest jedynym wyjściem. Często świadome podejście do produktów mlecznych pozwala na cieszenie się nimi, mimo nadwrażliwości na β-laktoglobulinę. Nie wolno jednak zapominać o konieczności skonsultowania się ze specjalistą przed zmianą diety.
Alergia na mleko dużym problemem
Dane wskazują, że wśród osób uczulonych na mleko, alergię na β-laktoglobulinę ma od 13 do 76% pacjentów [5]. Tak duża rozbieżność wynika najczęściej z niezbyt dokładnej diagnostyki. Ekstrakty alergenowe używane w testach skórnych zawierają najczęściej wszystkie główne alergeny mleka. To sprawia, że pozytywny wynik takiej próby często jest równoznaczny z eliminacją mleka z diety osoby uczulonej, ponieważ nie wiadomo na który lub które alergeny wyszła nadwrażliwość. Dopiero dokładna diagnostyka molekularna pozwala sprawdzić, które alergeny mleka wywołują alergię.
W przypadku uczulenia na Bos d 5 z dużym prawdopodobieństwem nie będzie potrzeby odstawiania wszystkich produktów mlecznych, co daje nadzieję na mniej restrykcyjną dietę.
Rafał Śliwa
